Układ transaxle - sposób na równomierny rozkład masy
Jak uzyskać równomierny rozkład masy (50:50) pomiędzy osiami samochodu? Pierwszym nasuwającym się pomysłem jest umieszczenie silnika centralnie. Jednak równie dobre efekty daje znacznie praktyczniejsze rozwiązanie: układ transaxle.
02.10.2010 | aktual.: 30.03.2023 12:30
Czym jest transaxle?
Istnieją dwie definicje:
- szersza: transaxle to układ przeniesienia (transmission) napędu (skrzynia biegów, mechanizm różnicowy) zintegrowany w okolicach tylnej osi (axle) napędowej,
- węższa mówiąca dodatkowo, że silnik musi znajdować się z przodu samochodu.
Popularniejsza jest ta druga definicja. By ją doprecyzować należy powiedzieć, że silnik ze skrzynią łączy długi wał napędowy, a sprzęgło może znajdować się przy silniku lub samej skrzyni biegów. Oba rozwiązania są stosowane.
Układ silnikiem ułożonym centralnie a transaxle
Na początku pojawiło się stwierdzenie, że układ transaxle jest bardziej praktyczny. Jest z punktu widzenia czynności obsługowych. Dostęp do silnika jest łatwy i wygodny, taki sam jak w układzie klasycznym, gdzie skrzynia znajduje się z przodu, przy silniku.
Silnik zamontowany centralnie nie dość, że jest trudno dostępny, to jeszcze ogranicza miejsce w środku samochodu. Na domiar złego, hałas dochodzący zza siedzeń potrafi być bardzo natarczywy.
Przy porównaniu samochodu wyposażonego w silnik umieszczony centralnie i drugiego z układem transaxle, możemy zauważyć różnicę w prowadzeniu. Nawet jeśli oba będą miały ten sam rozkład mas na przednią i tylną oś. Tajemnica tkwi w skupieniu masy.
W pierwszym przypadku jej większość będzie znajdowała się w środku samochodu, w drugim będą obecne dwa znaczące skupiska masy - z przodu (silnik) i z tyłu (skrzynia biegów).
Samochód o tej samej masie, będzie miał przy okładzie translaxle znacznie większy moment bezwładności wokół pionowej osi nadwozia. Brzmi skomplikowanie, ale w praktyce kierowcy mówią o mniejszej "nerwowości" prowadzenia takiego samochodu.Pojazd w układem napędowym transaxle będzie nadawał się dla początkującego kierowcy, z silnikiem umieszczonym centralnie już nie.
Problemy konstrukcyjne
Umieszczenie skrzyni daleko od dźwigni zmiany biegów na pewno już nie jest sprawia kłopotów. Największym problemem jest obecność długiego wału napędowego wirującego z prędkością obrotową silnika i charakteryzującego się znacznym momentem bezwładności.
Bezwładność wału jest szczególnie szkodliwa w przypadku umieszczenia sprzęgła przy silniku. Wtedy wpływa ona na obniżenie trwałości skrzyni biegów, w szczególności synchronizatorów. Znaczna długość wału sprzyja także drganiom.
Wał napędowy montuje się wewnątrz nieruchomej rury odbierającej momenty zginające. Sam wał jest wtedy poddawany tylko naprężeniom skręcającym i może mieć znacznie mniejszą średnicę, co sprzyja zmniejszeniu bezwładności.
Transaxle i 4x4
Oryginalnym rozwiązaniem może pochwalić się Nissan GT-R. Zastosowano w nim układ transaxle pomimo użycia napędu czterech kół.
Napęd przednich kół uzyskano prowadząc dodatkowy wał od skrzyni biegów znajdującej się z tyłu do przedniego mostu napędowego.
Kto stosuje?
Transaxle można spotkać m.in. w Chevrolecie Corvette czy nieprodukowanych już Porsche 928 i 944 i Alfie Romeo 75. Z nowych konstrukcji korzystających z tego układu należy wymienić przynajmniej Mercedesa SLS, Nissana GT-R i Lexusa LF-A.