Co to jest przekładnia planetarna?

Przekładnia planetarna - inaczej przekładnia obiegowa - jak inne przekładnie zmienia prędkość ruchu obrotowego przekazywanego z urządzenia podającego na odbierające. Charakterystyczną cechą tej konstrukcji jest to, że niektóre koła zębate nie mają stałego zazębienia (zamocowania) i zmieniają swoje położenie względem innych.

Zadaniem przekładni planetarnej jest przenoszenie momentu obrotowego poprzez układ kół zębatych, w którym największe z nich – koło pierścieniowe (nazywane jest też kołem koronowym, gdyż pełni rolę obudowy każdej przekładni planetarnej) - ma uzębienie wewnętrzne, a wewnątrz ulokowane jest koło słoneczne o uzębieniu zewnętrznym.

Wokół koła słonecznego znajdują się tak zwane satelity, czyli mniejsze koła zębate, które poprzez zazębienie z kołem koronowym powodują jego zazębienie pośrednie z kołem słonecznym. Zwykle stosuje się od trzech do pięciu satelit. Ich rozmieszczenie jest w równych odstępach (np. 4 satelity co 90 stopni).

Przy opisie działania tego typu przekładni trzeba nadmieniać, że wałek koła słonecznego, wałek rurowy koszyka satelitów oraz koło koronowe nazywa się wałkami centralnymi. Wszystko dlatego, że każdy z tych wałków może zostać zatrzymany. Wtedy pozostałe kręcą się wokół tego zablokowanego. Występują różnice pomiędzy zastosowanymi kołami, zarówno pod względem średnicy, jak również liczby zębów, co sprawia, że elementy te mają różne prędkości.

Do zalet tego rozwiązania można zaliczyć przede wszystkim niewielkie rozmiary, stosunkowo prostą konstrukcję oraz możliwość uzyskania dużych przełożeń, jak też krótkiego czasu ich przełączania. Dlatego też przekładnie planetarne stosuje się w niektórych typach skrzyń biegów, a także jako kompaktowe mechanizmy różnicowe w układach 4x4.

Należy pamiętać, że jedna przekładnia planetarna może realizować tylko trzy przełożenia do przodu i jedno do tyłu. Kolejną bolączką tego rozwiązania jest fakt, że zmiana przełożeń wymaga wielu współosiowych wałków oraz dodatkowego osprzętu. Tym samym w pojazdach stosuje się kilka zespołów planetarnych umieszczonych w rzędzie. Dzięki temu możliwe jest zastosowanie jednego wałka np. dla kół słonecznych albo koronowych.