Przepisy i znaki na przejazdach kolejowych

W Prawie o ruchu drogowym nie ma rozdziału poświęconego przejazdom kolejowym. Wszelkie informacje dotyczące zachowania się kierujących w takich miejscach znajdziemy w rozdziale o przecinaniu się kierunków ruchu, w art. 28.

Tradycyjnie umieszczono w nim zapis mówiący o zachowaniu szczególnej ostrożności, co wydaje się oczywiste. Jednak to, że kierowca jest zobowiązany upewnić się przed wjechaniem na tory czy nie zbliża się pociąg już nie do końca. Widać to na drogach, gdzie samochody i inne pojazdy kołowe przejeżdżają nierzadko bez zwalniania przed przejazdem. W przepisach nie ma żadnych wyłączeń od tego obowiązku, nawet jeżeli są rogatki (tzw. szlabany) czy też sygnalizacja świetlna.

Kierujący pojazdem, zbliżając się do przejazdu kolejowego oraz przejeżdżając przez przejazd, jest obowiązany zachować szczególną ostrożność. Przed wjechaniem na tory jest on obowiązany upewnić się, czy nie zbliża się pojazd szynowy, oraz przedsięwziąć odpowiednie środki ostrożności, zwłaszcza jeżeli wskutek mgły lub z innych powodów przejrzystość powietrza jest zmniejszona.

Przepisy mówią także o zachowaniu takiej prędkości jazdy, by było możliwe zatrzymanie się przed przejazdem lub szlabanem. W razie zatrzymania się na przejeździe (np. awaria) kierujący jest zobowiązany do niezwłocznego usunięcia pojazdu z torów, a jeżeli jest to niemożliwe, powinien ostrzec maszynistę przed niebezpieczeństwem. Niestety ustawodawca nie określił w jaki sposób.

Przede wszystkim omijania zapór zanim zostaną podniesione lub jeszcze w trakcie opuszczania. Tymczasem przy zaporach jednostronnych, blokujących tylko jeden pas ruchu z jednej strony przejazdu, kierowcy potrafią ominąć zaporę nawet wtedy, gdy jest opuszczona.

Należy pamiętać o tym, aby nie wjeżdżać na tory jeżeli nie macie pewności, że z nich zjedziecie. Po drugiej stronie powinna być wystarczająca ilość miejsca. Nie wolno także omijać pojazdu czekającego na otwarcie zapór, a także wyprzedzać na przejeździe i tuż przed nim.

Przepisy zabraniają pozostawiania auta przed i za przejazdem kolejowym, po obu stronach drogi, na odcinku od przejazdu kolejowego do słupka wskaźnikowego z jedną kreską. Jeżeli chcecie się tylko zatrzymać, minimalna odległość od przejazdu to 10 metrów.

Podstawowymi znakami drogowymi pionowymi, informującymi o przejazdach kolejowych są ostrzegawcze A-9 i A-10. Pierwszy z charakterystycznym płotkiem daje informację o tym, że na przejeździe kolejowym są zapory. Drugi z lokomotywą ostrzega przed przejazdem bez zapór. Nierzadko pod znakiem A-10 znajduje się tabliczka T-7 obrazująca układ torów względem jezdni.

Bardzo charakterystyczne są także słupki wskaźnikowe G-1, które informują nas o odległości do przejazdu. Są trzy rodzaje słupków z trzema, dwiema i jedną czerwoną kreską na białym tle oraz ich symetryczne wersje, które stawia się po drugiej stronie jezdni. Wskaźniki umieszcza się zależnie od prędkości dopuszczalnej w następujących odległościach do torów:

Dopuszczalna prędkość powyżej 60 km/h

• z trzema kreskami: 150–300 m,
• z dwiema kreskami: 100–200 m,
• z jedną kreską: 50–100 m.

Dopuszczalna prędkość do 60 km/h

• z trzema kreskami: 50–100 m,
• z dwiema kreskami: 35–75 m,
• z jedną kreską: 20–35 m.

Są od powyższego niewielkie wyjątki ze względu na warunki lokalne przejazdu kolejowego.

Równie charakterystyczny jak słupki wskaźnikowe jest tzw. krzyż św. Andrzeja (G-3 i G-4). Określa on rodzaj przejazdu ze względu na liczbę torów. Sam krzyż, a konkretnie układ X informuje o przejeździe jednotorowym. Krzyż oraz jego połowa pod spodem o wielotorowym. W Polsce krzyż ten zawsze jest w układzie poziomym, natomiast za granicą nierzadko w pionowym.

Warto pamiętać, że znany na całym świecie znak Stop (B-20) nie musi być ustawiony przed przejazdem kolejowym, a zwykle stoi przed tymi, na których nie ma rogatek. Ustawia się go także przed przejazdem z uszkodzoną rogatką. Powinien informować o tym dodatkowy znak B-32b ”Rogatka uszkodzona”.

Pisząc czy nawet myśląc o przejazdach kolejowych każdy miłośnik motoryzacji od razu przypomni sobie śmierć znakomitego rajdowca Janusza Kuliga. Można na różne sposoby tłumaczyć ten tragiczny wypadek, ale przepisy mówią jasno: ”Przed wjechaniem na tory jest on (kierowca) obowiązany upewnić się, czy nie zbliża się pojazd szynowy, oraz przedsięwziąć odpowiednie środki ostrożności.”

Śmierć Janusza Kuliga niezależnie od okoliczności i winnych była przez jakiś czas przestrogą dla kierowców, zwłaszcza rajdowych kibiców. Teraz już się o tym nie pamięta. Wy natomiast pamiętajcie, że nie ma tłumaczenia słabą widocznością, obecnością dróżnika, sygnalizacją, rogatkami czy też brakiem widoczności przez zabudowania czy drzewa. Dróżnik może zasłabnąć lub popełnić błąd, rogatki i sygnalizacja mogą nie zadziałać, a nie ma takiej przeszkody, która uniemożliwia wyjście z auta i sprawdzenie czy nie nadjeżdża pociąg.

Warto także pamiętać o przejazdach bez żadnych zapór, a oznaczonych jedynie znakami (A-10 i krzyżem św. Andrzeja). Takie często znajdują się na drodze i gdyby nie znaki, byłyby niewidoczne. Z kolei dobra widoczność na boki pozwala kierowcom przejeżdżać przez nie z dużą prędkością bez obaw o zderzenie z pociągiem. Tu jest jednak inne zagrożenie.

Bardzo często tory znajdują się w delikatnym zagłębieniu jezdni i przejazd samochodem osobowym przez nie z prędkością 80-90 km/h może skończyć się uszkodzeniem osłony silnika lub nawet zawieszenia.

Jeżeli nie zauważyliście w porę takiego przejazdu pamiętajcie by hamować przed nim, ale nie w trakcie jego przejeżdżania. Dociążając przednie koła narażacie auto na poważniejsze uszkodzenia. Lepiej zachować wyższą prędkość, ale także nieco wyższy prześwit, bez obciążeń dla przedniej osi.