Kto może kontrolować kierowców?

Czuwanie nad bezpieczeństwem i porządkiem na drogach, kierowanie ruchem i jego kontrolowanie należy w świetle przepisów do zadań policji. Funkcjonariusze mogą zatrzymywać pojazdy do kontroli bez względu na to, czy sami znajdują się w radiowozie (lub na motocyklu), czy poza nim.

Jeśli kontrola jest przeprowadzana w terenie zabudowanym policjant nie musi być w mundurze. Jednak poza terenem zabudowanym już tak. Po podejściu do pojazdu ma podać swój stopień, imię i nazwisko, jednostkę i poinformować o powodzie zatrzymania. Zatrzymany kierowca ma prawo poprosić o wylegitymowanie się. Jednak jeśli policjant nie jest odziany w mundur musi samemu się wylegitymować na początku kontroli.

Policjanci mogą wydać nakaz zatrzymania ruchem ręki i tarczą do zatrzymywania (czyli popularnym "lizakiem"). Przy słabej widoczności powinni korzystać z tarczy z czerwonym światłem bądź światłem odblaskowym lub latarką świecącą na czerwono. Mogą też wydawać polecenia korzystając z urządzeń nagłaśniających, sygnalizacyjnych lub świetlnych (megafon, syrena, "kogut").

Chociażby funkcjonariusze Głównego Inspektoratu Transportu Drogowego (czyli "krokodylki"). Niegdyś zajmowali się ciężarówkami i autobusami. Rozszerzono ich uprawnienia na inne pojazdy, w tym samochody osobowe i motocykle. Mają prawo do sprawdzania dokumentów, stanu pojazdu, wystawiania mandatów i naliczania punktów karnych.

Przedstawiciel GITD w przypadku kontroli zawsze musi mieć na sobie mundur. Inspektorzy posiadają uprawnienia do sprawdzania prędkości przy pomocy urządzeń kontrolno-pomiarowych i rejestrujących. Mogą zatrzymać kierującego, który naruszył przepisy ruchu drogowego lub spowodował zagrożenie. Ponadto mogą przeprowadzić kontrolę, jeśli podejrzewają, że kierowca prowadzi pod wpływem alkoholu czy narkotyków.

Uprawnienia kontrolne pokrywające się de facto z policyjnymi (poza możliwością zatrzymania dokumentów stwierdzających uprawnienie do kierowania pojazdem) mają Straż Graniczna i organy celne. Funkcjonariusze rzeczonych służb muszą być zawsze umundurowaniu. Trzeba mieć na uwadze, że mają oni prawo dokonywać kontroli na terenie całego kraju, a nie tylko w strefach przygranicznych.

Kierowcy podlegają nadzorowi przedstawicieli Straży Parku i strażników leśnych, gdy znajdują się na terenach lasów i parków narodowych. Strażnicy mogą zatrzymywać pojazdy prowadzone przez osoby niestosujące się do przepisów lub znaków drogowych obowiązujących na wspomnianych obszarach dotyczących zakazu wjazdu, zatrzymywania się lub postoju pojazdów.

Mogą wydawać polecenia dot. zachowania na drodze, kontrolować dokumenty. Jeśli zatrzymany jest pod wpływem alkoholu lub środków odurzających muszą mu uniemożliwić dalszą jazdę i wezwać policję.

Ograniczone uprawnienia w kwestii kontroli drogowej mają strażnicy gminni i miejscy. Kierowca może się spodziewać zatrzymania, jeśli nie stosuje się do zakazu ruchu w obu kierunkach lub wtedy, gdy jego wykroczenie zostało zarejestrowane urządzeniem rejestrującym.

Straż może skontrolować uczestnika ruchu naruszającego przepisy o zatrzymaniu lub postoju pojazdów, a także o ruchu motorowerów, rowerów, pojazdów zaprzęgowych oraz o jeździe wierzchem lub pędzeniu zwierząt. W razie podejrzenia, że kierowca jest pod wpływem alkoholu lub środków odurzających strażnicy mają uniemożliwić dalszą jazdę i poczekać na przyjazd policji.

Jak się zachować w razie kontroli drogowej? Po zatrzymaniu należy trzymać ręce na kierownicy. Nie należy wyłączać silnika, odpinać się z pasów lub opuszczać pojazdu bez polecenia ze strony funkcjonariusza.