Usterki układu hamulcowego: awarie hamulca bębnowego

Bębny hamulcowe to często spotykany element układu hamulcowego na tylnej osi samochodu. Do podstawowych elementów hamulców bębnowych zaliczamy właśnie bębny hamulcowe, szczęki hamulcowe, rozpieracz szczęk i sprężynę rozpierającą.

Hamulce bębnowe nie wymagają tak częstej wymiany elementów ciernych jak hamulce tarczowe. Szczęki czy bębny hamulcowe są dużo mniej obciążone niż tarcze i klocki. Niestety, większość kierowców ogranicza się do sprawdzenia, czy hamulec ręczny jest w stanie utrzymać auto w bezruchu podczas postoju.

Należy jednak pamiętać o okresowej kontroli stanu poszczególnych elementów hamulca bębnowego. Często o nieprawidłowym działaniu układu dowiadujemy się dopiero podczas przeglądu technicznego - okazuje się, że rozkład sił hamowania na poszczególne koła jest nierówny. Oczywiście pojazd z niesprawnymi hamulcami nie przejdzie badania.

Jest wiele czynników, które mogą wpływać na jego usterki. Do najczęstszych zalicza się nieprawidłową eksploatacje, zły montaż czy słabą jakość zastosowanych komponentów. Powodem zmniejszenia skuteczności hamowania może być spadek ciśnienia w układzie hamulcowym. Podobne skutki przynosi wadliwe działanie systemu ABS, a także samoczynnego korektora hamowania kół tylnej osi, bądź uszkodzone zawory sterujące lub hamulcowe. Częstą usterką jest również nieszczelność cylinderka hamulcowego.

Uszkodzenia rozpieracza hamulcowego występują zazwyczaj podczas eksploatacji lub nieprawidłowego montażu szczęk hamulcowych. Pełna sprawność tego elementu ma kluczowe znaczenie dla prawidłowego działania hamulca. Niewielki cylinderek z płynem hamulcowym, którego skrajne powierzchnie przesuwają się pod wpływem działania płynu, a właściwie jego ciśnienia, jakie wywołuje naciśnięcie pedału hamulca, zapewnia docisk szczęk do bębna.

Wyciek płynu hamulcowego prowadzi nie tylko do spadku ciśnienia w układzie, ale również może spowodować dostanie się płynu hamulcowego na okładziny cierne. W wyniku tego może wystąpić duży spadek momentu hamującego hamulca. Wystąpi wyraźne „ściąganie” pojazdu podczas hamowania na lewą lub prawą stronę.

Wady samych elementów ciernych wynikają najczęściej z ich nadmiernego eksploatacyjnego zużycia i nieprofesjonalnych napraw, a znacznie rzadziej z ukrytych wad materiałowych albo trudnych do przewidzenia awarii. Typowe przykłady zaniedbań obsługowych to: zaawansowana korozja szczęk, zużyte osie obrotu szczęk, uszkodzone automatyczne regulatory czy zowalizowane lub pokryte obwodowymi rowkami bębny.

Jeśli bębnowe hamulce pojazdu były już wcześniej wymieniane lub naprawiane, nieprawidłowości mogły się też pojawić już na etapie doboru zastosowanych części zamiennych. Bębny, rozpieracze, szczęki i ich okładziny, jak również sprężyny i mechanizmy regulacyjne powinny być identyczne w obrębie jednej osi i wzajemnie kompatybilne na różnych osiach tego samego pojazdu.

Czasem powodem problemów z układem hamulcowym może być samoregulator. Jego zadaniem jest kompensacja zużycia szczęk hamulcowych. Zastosowane w nim sprzęgło jednokierunkowe pozwala na zmniejszanie odległości szczęk od bębna wraz z zużyciem powierzchni ciernych. Uszkodzenie tego elementu spowoduje spadek momentu hamującego, a w skrajnym przypadku jego zanik.

Rutynowa kontrola hamulców bębnowych polega na demontażu bębnów, sprawdzeniu cylinderka hamulcowego oczyszczeniu wnętrza bębna, przesmarowaniu elementów ruchomych smarem wysokotemperaturowym oraz sprawdzeniu jakości okładzin na szczękach i jakości wewnętrznej powierzchni bębna.

Przy okazji kontroli hamulców tylnych niezbędna jest kontrola jakości linki hamulca ręcznego, która musi pracować lekko i po zwolnieniu dźwigni samoczynnie wracać w położenie spoczynkowe. Jeżeli rowki wewnątrz bębna są zbyt głębokie lub jego średnica jest większa od dopuszczalnej, należy go wymienić na nowy.

Poza usterkami hamulec bębnowy ulega oczywiście również zużyciu. W sklepach motoryzacyjnych czy w Internecie bez problemu można znaleźć poszczególne komponenty hamulca. Najszybciej zużywającym się elementem są szczęki. Typowym objawem zużycia szczęk jest charakterystyczne obcieranie przy hamowaniu. Podczas wymiany szczęk sprawdzamy także stan pozostałych elementów. Jak wymienić szczęki hamulcowe?

Prace zaczynamy oczywiście od poluzowania koła. Po podniesieniu pojazdu odkręcamy śruby do końca i zdejmujemy koło. Przed odkręcaniem śrub najlepiej zastosować środek luzujący połączenia śrubowe. Zmniejszymy w ten sposób ryzyko ukręcenia zapieczonej śruby. Najpierw należy odkręcić śruby mocujące bęben hamulcowy do piasty.

Jeżeli bęben trzymany jest przez szczęki hamulcowe, należy przez otwór po śrubie mocującej bęben do piasty zwolnić samoregulator. Po zdjęciu koła i bębna przystępujemy do oceny sprawności hamulca. Zaczynamy od sprawdzenia, czy cylinderek nie ma wycieków oraz czy oba tłoczki się ruszają.

Do zakładania lub wyjmowania sprężyn szczęk najlepiej użyć specjalnych narzędzi. Można wykorzystać narzędzie zastępcze, jak obcęgi, jednak istnieje ryzyko zranienia. Wymianę szczęk rozpoczynamy od popuszczenia linki hamulca ręcznego i odczepienia jej od rozpieraków. W trakcie każdej naprawy sprawdzić należy stan automatycznych regulatorów szczęk pod kątem ich ewentualnego zużycia lub uszkodzenia.

Po zdemontowaniu sprężyn oraz samoregulatora można wyjąć szczęki. Jeżeli zauważymy zmniejszoną sprawność działania sprężyn, warto wymienić je na nowe. Koszt ich zestawu to około 10-30 zł na jedną stronę.

Podczas wymiany czyścimy wewnętrzną część bębna, tarczę nośną. Należy również nasmarować powierzchnie styku tarczy ze szczękami oraz mechanizm samoregulatora. Używamy w tym celu specjalnego smaru do układów hamulcowych.

Prawidłowo eksploatowane bębnowe hamulce tylne wytrzymują przebiegi sięgające 150 000 km lub więcej. Warunkiem jest oczywiście regularne serwisowanie. Warto więc kontrolować ich stan, co pozwoli na znaczne wydłużenie ich żywotności.

Masz pytania lub chcesz się czymś podzielić? Odwiedź forum.

Zobacz także: