Rodzaje bieżnika - jaką oponę wybrać?

W obecnie używanych oponach rozróżniamy trzy rodzaje bieżników: symetryczny, zwany też niekiedy klasycznym, symetryczny kierunkowy i asymetryczny. Najstarszy technologicznie jest bieżnik symetryczny. Koszty zaprojektowania i produkcji takiego bieżnika są najniższe, dlatego obecnie przeznaczony jest do opon niższej i średniej klasy, a także często do samochodów dostawczych i ciężarowych.

W oponie z bieżnikiem symetrycznym obie jej połówki mają ten sam wzór. Tego rodzaju ogumienie będzie pracować z jednakową (przeciętną, niestety) skutecznością niezależnie od pozycji w pojeździe i kierunku toczenia. Opony z bieżnikiem symetrycznym to m.in. Dębica Passio 2 czy Pirelli Cinturato P6.

Kolejne, często spotykane rozwiązanie bieżnika to bieżnik symetryczny kierunkowy. Jest on opracowywany przy użyciu zaawansowanych matematycznie symulacji komputerowych. Wzór bieżnika ma kształt litery V lub U.

Opona taka ma szerokie rowki odprowadzające wodę na obwodzie oraz lejkowate rowki poprzeczne, których zadaniem jest wyrzucenie wody spod opony. Bieżnik symetryczny kierunkowy doskonale sprawdza się podczas jazdy po mokrej nawierzchni.

Odporność na aquaplaning, czyli ślizganie się po warstwie wody, jest wyższa nawet o około 20-30 proc. w porównaniu z innymi typami bieżnika. Opony tego typu zwiększają bezpieczeństwo w trudnych warunkach atmosferycznych. Między innymi z tego powodu bieżnik symetryczny kierunkowy jest często spotykany w oponach zimowych. Warto zauważyć, że poprawa osiągów w deszczowych i śniegowych warunkach została uzyskana bez pogorszenia prowadzenia i wzrostu hałasu.

Opony o wzorze kierunkowym symetrycznym cechują się wysoką przyczepnością wzdłużną, a zatem zyskują przewagę przy hamowaniu oraz przyspieszaniu. Osiągają również świetne wyniki w kategorii niskich oporów toczenia, a co za tym idzie - pozwalają trochę zaoszczędzić przy każdej wizycie na stacji.

Przeważnie są to produkty wysokiej klasy, kosztujące więcej od opon symetrycznych. Z tego powodu stosowane są w autach klasy średniej, wyższej oraz w samochodach sportowych.

Dzięki charakterystycznemu kształtowi bieżnika opony kierunkowe charakteryzują się dynamicznym wyglądem, stąd ich duża popularność wśród użytkowników aut po tuningu. Wadą takich opon jest podatność na zjawisko tzw. ząbkowania, czyli nierównomierne zużycie boków powierzchni czołowej opony. Przykładowe opony symetryczne kierunkowe to: Toyo T1R, Fulda Carat Progresso, Goodyear F1 Eagle.

Najbardziej zaawansowanym technologicznie typem bieżnika jest bieżnik asymetryczny. Opona tego typu ma inne wzory po stronie wewnętrznej i zewnętrznej. Założeniem konstruktorów tej opony było połączenie najlepszych cech obu typów bieżnika i stworzenie opony uniwersalnej, świetnie radzącej sobie w każdych warunkach atmosferycznych. W tym celu po zewnętrznej stronie zastosowano większe i bardziej masywne klocki bieżnika, gwarantujące zwiększoną stabilność na zakrętach.

To właśnie dzięki nim opony z takim bieżnikiem zapewniają najlepsze charakterystyki trakcyjne boczne i mniejsze znoszenie w zakrętach w porównaniu z oponami kierunkowymi oraz symetrycznymi. Z kolei na wewnętrznej stronie opony stosuje się więcej drobnych klocków bieżnika z rozbudowanym systemem rowków i lamelek, często o zupełnie innym układzie.

Wpływa to na dobre odprowadzanie wody i odpowiednio wysoką przyczepność podczas jazdy po mokrej nawierzchni. Często stosuje się również masywne klocki bieżnika położone centralne, gwarantujące wysoką stabilność podczas jazdy na wprost.

Opony z bieżnikiem asymetrycznym zapewniają najwyższe osiągi zarówno na suchej, jak i mokrej nawierzchni, zwłaszcza podczas szybkiej jazdy krętymi drogami. Opony asymetryczne pozwalają na dobre przenoszenie wysokiego momentu obrotowego niezależnie od warunków atmosferycznych. W tego typu oponie można łatwo uzyskać równomierny nacisk całej opony na podłoże, dzięki czemu są one trwalsze i odporne na nierównomierne zużycie.

Bieżnik asymetryczny lepiej współpracuje z zawieszeniem wielowahaczowym oraz elektronicznymi układami kontroli trakcji i wspomagającymi hamowanie. Z tego powodu opony z takim bieżnikiem są przeznaczone do aut klasy wyższej oraz samochodów sportowych.

W ostatnich latach coraz częściej możemy je spotkać również jako pierwsze wyposażenie nowych samochodów klasy średniej. Wady tego typu opon to większe opory toczenia oraz wysoka cena. Przykładowe opony asymetryczne to m.in. Barum Bravuris 2, Fulda Ecocontrol czy Continental ContiContactPremium.

Trzeba mieć świadomość, że opony kierunkowe oraz asymetryczne są prawidłowo eksploatowane tylko wtedy, jeśli są zamontowane zgodnie z oznaczeniami. Opony kierunkowe symetryczne mogą pracować tylko w jednym kierunku obrotu.

Kierunek ten zaznaczony jest na boku opony strzałkami lub napisem. Kierunek ruchu takiej opony musi być zgodny z kierunkiem ruchu samochodu. Nieprawidłowy montaż powoduje pogorszenie trakcji, podwyższenie hałasu oraz szybsze zużycie opony.

Warto zauważyć, że jeśli stosuje się oponę kierunkową na kole zapasowym, jest tylko 50 proc. szans, że w razie przebicia opony założone koło zapasowe będzie pracować w odpowiednim kierunku. Podobne problemy wiążą się z sezonowym rotowaniem opon, zwłaszcza w samochodach z napędem na cztery koła – należy wówczas zdejmować i ponownie zakładać opony na felgi.

Na oponach asymetrycznych znajduje się oznaczenie, która strona ma być zewnętrzna, a która wewnętrzna. Napisy są zazwyczaj w języku angielskim. Dodatkowo często po stronie zewnętrznej opona ma bogatszą szatę graficzną.

W oponach asymetrycznych zazwyczaj nie stosuje się bieżników kierunkowych (wyjątkiem są pojazdy wyczynowe). W oponach tego typu nie dbamy o kierunek ich założenia, dla trakcji ważniejsza jest dominująca funkcja asymetryczna.