Prawo: Rękojmia, co należy wiedzieć

Robert Lorenc:

Rękojmia za wady fizyczne rzeczy w ogóle polega na niezgodności rzeczy sprzedanej z umową. W szczególności rzecz sprzedana jest niezgodna z umową, jeżeli:

1. nie ma właściwości, które rzecz tego rodzaju powinna mieć ze względu na cel oznaczony w umowie albo wynikający z okoliczności lub przeznaczenia;

2. nie ma właściwości, o których istnieniu sprzedawca zapewnił kupującego, w tym przedstawiając próbkę lub wzór;

3. nie nadaje się do celu, o którym kupujący poinformował sprzedawcę przy zawarciu umowy, a sprzedawca nie zgłosił zastrzeżenia co do takiego przeznaczenia tej rzeczy;

4. została kupującemu wydana w stanie niezupełnym.

Sprzedawca odpowiada z tytułu rękojmi za wady rzeczy sprzedanej zarówno, gdy jest to rzecz nowa, jak i używana. Zgodnie z art. 568 k.c. to sprzedawca odpowiada z tytułu rękojmi, jeżeli wada fizyczna zostanie stwierdzona przed upływem dwóch lat, a gdy chodzi o wady nieruchomości - przed upływem pięciu lat od dnia wydania rzeczy kupującemu. Jeżeli zaś kupującym jest konsument, a przedmiotem sprzedaży jest używana rzecz ruchoma, odpowiedzialność sprzedawcy może zostać ograniczona, nie mniej niż do roku od dnia wydania rzeczy kupującemu.

Temat rękojmi rzeczy używanych nasuwa pytanie o definicję rzeczy używanych, jednakże sam ustawodawca nie wyjaśnia, co kryje się pod tym pojęciem, dlatego właściwym będzie posłużenie się potocznym rozumieniem tego określenia - „towary wielokrotnego użytku, choćby jednokrotnie użyte” (A. Kołodziej, w: J. Jezioro (red.), Ustawa, s. 303).

Należy wskazać, że sprzedawca jest odpowiedzialny względem kupującego, jeżeli rzecz sprzedana stanowi własność osoby trzeciej albo jeżeli jest obciążona prawem osoby trzeciej, a także jeżeli ograniczenie w korzystaniu lub rozporządzaniu rzeczą wynika z decyzji lub orzeczenia właściwego organu. W razie sprzedaży prawa sprzedawca jest odpowiedzialny także za istnienie prawa (wada prawna). Sprzedawca jest zwolniony od odpowiedzialności z tytułu rękojmi, jeżeli kupujący wiedział o wadzie w chwili zawarcia umowy.

Co do zasady, strony mogą odpowiedzialność z tytułu rękojmi rozszerzyć, ograniczyć lub wyłączyć. Jeżeli kupującym jest konsument, ograniczenie lub wyłączenie odpowiedzialności z tytułu rękojmi jest dopuszczalne tylko w przypadkach określonych w przepisach szczególnych. Natomiast nie ma przeszkód, aby strony (nie będące konsumentami) wspólnie ustaliły pewne ograniczenia czy nawet rozszerzenia rękojmi, przy czym jeżeli sprzedawca zataił podstępnie wadę przed kupującym ograniczenia czy wyłączenia nie mogą mieć zastosowania.

Roszczenie o usunięcie wady lub wymianę rzeczy sprzedanej na wolną od wad wymaga złożenia oświadczenia woli sprzedającemu. Dotyczy to także odstąpienia od umowy albo żądania obniżenia ceny z powodu wady rzeczy sprzedanej. Dla celów dowodowych najlepiej uczynić to na piśmie. Kupujący, który wykonuje uprawnienia z tytułu rękojmi, jest obowiązany na koszt sprzedawcy dostarczyć rzecz wadliwą do miejsca oznaczonego w umowie sprzedaży, a gdy takiego miejsca nie określono w umowie - do miejsca, w którym rzecz została wydana kupującemu. Warto dodać, że sprzedawca obowiązany jest przyjąć od kupującego rzecz wadliwą w razie wymiany rzeczy na wolną od wad lub odstąpienia od umowy. Nie można także zapominać, że jeżeli kupujący będący konsumentem zażądał wymiany rzeczy lub usunięcia wady albo złożył oświadczenie o obniżeniu ceny, określając kwotę, o którą cena ma być obniżona, a sprzedawca nie ustosunkował się do tego żądania w terminie czternastu dni, uważa się, że żądanie to uznał za uzasadnione.

• Dziękuję za pomoc prawnikom programu prawnicy.trynid.pl udzielających porad prawnych za pośrednictwem telefonu oraz mailowo, a w szczególności Pani adwokat Beacie Biernackiej.*