Panhard & Levassor, czyli zapomniana lekcja francuskiego [geneza motoryzacji]

Panhard & Levassor to firma, która do końca lat pięćdziesiątych ubiegłego stulecia była jedną z najważniejszych we francuskim przemyśle. Później została przejęta przez Citroena, a jej inżynierowie mieli spory wkład również w rozwój tej marki.

Francuzi Rene Panhard i Emile Levassor w 1890 roku założyli niedaleko Paryża fabrykę samochodów, w której początkowo produkowano wozy silnikowe na licencji Daimlera. W 1895 roku samochód marki Panhard wygrał pierwsze grand prix na trasie Paryż-Bordeaux. Samochody Panhard odniosły w sumie 22 zwycięstwa w wyścigach grand prix. W latach dwudziestych i trzydziestych na rynek zaczęto wprowadzać modele własnego projektu, nieprzeznaczone na trasy wyścigowe. Nie cieszyły się one jednak zbyt dużym powodzeniem, a rozwój firmy został zastopowany przez wybuch II wojny światowej. Po jej zakończeniu firma powróciła do powróciła do produkcji samochodów, które były sprzedawane pod nazwą Panhard, bez drugiego członu Levassor.

Jednak do 1939 roku koncern istniał oficjalnie jako Panhard & Levassor i pod taką marką w 1936 roku został wypuszczony model Dynamic. Auto miało silnik sterowany suwakami. Podczas gdy wielu producentów rezygnowało z tego typu silników, Panhard aż do końca lat trzydziestych stawiał właśnie na tę amerykańską konstrukcję. Zaletą bezzaworowego silnika była bez wątpienia jego spokojna praca, okupiona jednak bardzo skomplikowaną budową. Dynamic miał silnik o pojemności niemal czterech litrów, sześciocylindrowy, o mocy 70 KM. Jego produkcję przerwało zaangażowanie się Francji w działania wojenne. Wówczas też Panhard skupił się na dostarczaniu broni i sprzętu zbrojeniowego, bo taką gałąź przedsiębiorstwo również rozwijało.

W okresie powojennym firma zmieniła nieco swoją strategię i przestała angażować się w produkcję nietypowych i luksusowych konstrukcji. Intensywniej zaczęła się za to interesować produkcją samochodów małolitrażowych. Pod okiem J.A. Gregoire'a, który w późniejszym czasie pracował także dla Citroena, powstał model Panhard Dyna, o pojemności 0,8 litra, jedynie dwucylindrowy, generujący 31 KM mocy. Mimo swoich niezbyt pokaźnych gabarytów (rozstaw osi 2120 mm, długość do 3820 mm) był to samochód czterodrzwiowy, przypominający wyglądem małą limuzynę.

Do końca 1952 roku wyprodukowano ok. 55 tysięcy egzemplarzy tego auta, które z powodzeniem motoryzowało powojenną Francję. Trzy lata później Panharda przejął Citroen, który produkował jeszcze samochody pod nazwą Panhard do 1967 roku. We Francji popularnością cieszył się Panhard 24, bazujący na małej jednostce napędowej Dyny. 24 był produkowany zarówno jako sedan jak i coupe. Ostatni model zjechał z taśmy montażowej w 1967 roku, ale Citroen kontynuował prace nad tym samochodem i dalej rozwijał model. Tyle tylko, że pod nazwą Citroen GS.

Mimo, że do 1995 roku nie wypuszczono już ani jednego samochodu Panhard, to Citroen cały czas miał prawo do marki i do tej nazwy. Pozbył się jej właśnie w połowie lat dziewięćdziesiątych, sprzedając je francuskiej spółce Auverland, producentowi samochodów terenowych i pojazdów zbrojeniowych. Dziś ta firma produkuje samochody opancerzone dla francuskiej armii pod nazwą Panhard 24.