Odmrożenie gospodarki, ale nie transportu publicznego. "Będzie dochodziło do przepełnień"

Od 4 maja obowiązują nowe, poluzowane zasady funkcjonowania w przestrzeni publicznej. Dopuszczone zostały wyjścia rekreacyjne, przywrócono działanie galerii handlowych i niektórych biur. Przy tym wszystkim nie zmieniono jednak jednej rzeczy: zasad korzystania z komunikacji zbiorowej. W miejskich autobusach i tramwajach nadal można korzystać tylko z połowy standardowych miejsc.

Decyzje tego typu podejmuje Ministerstwo Zdrowia i Główny Inspektorat Sanitarny, ale realizować je musi ktoś już zupełnie inny: lokalne samorządy, a ostatecznie kierowcy i motorniczy. Obydwie strony narzekają, że już wcześniej wytyczne związane z koronawirusem doprowadzały ich do kresu możliwości. W rozmowach zarówno jedni, jak i drudzy zauważają, że potrzebne są zmiany, choć, co ciekawe, pomysły okazują się radykalnie różne.

Rzeczniczka Prasowa UM Warszawy Karolina Gałecka przyznaje, że nowe wytyczne powodują zwiększone zapotrzebowanie na korzystanie z komunikacji miejskiej. Nie kryje, że może doprowadzić to do komplikacji.

– Od kilku tygodniu apelujemy do rządu o urealnienie limitów naniesionych na pasażerów komunikacji. Nasze możliwości nie są bowiem nieograniczone. Codziennie na ulice miasta wyjeżdża ponad 1400 autobusów i 400 tramwajów, pociągi metra oraz Szybkiej Kolei Miejskiej. Obecnie wykorzystujemy maksimum posiadanego taboru – relacjonuje.

Do czego ta sytuacja może doprowadzić? – Z pewnością będzie dochodziło do przepełnień – przyznaje.

Zygmunt Gołąb, rzecznik ZTM w Gdańsku utrzymuje wypowiedź w podobnym tonie. – Oczekujemy na decyzje rządu RP, ministra zdrowia i GIS dotyczące złagodzenia zasad w kontekście "odmrażania" gospodarki, a co za tym idzie, zwiększającej się liczby pasażerów w komunikacji miejskiej. Aktualnie zarówno my, jak i inni wykonawcy komunikacji miejskiej we wszystkich miastach, w których ona funkcjonuje, działamy na granicach możliwości taborowych – zauważa.

Problem ten doprowadził już do konkretnych działań. – W tej sprawie Unia Metropolii Polskich im. Pawła Adamowicza dwukrotnie apelowała, raz do ministra zdrowia, drugi raz (w tym tygodniu) do premiera RP, o podjęcie stosownych działań w tym zakresie – relacjonuje Gołąb.

Trochę lepiej sytuacja wygląda w Poznaniu. Bartosz Trzebiatowski, rzecznik prasowy ZTM w tym mieście informuje, że znaleziono rozwiązanie pozwalające zachować bezpieczeństwo pasażerów. – Najbardziej obciążone kursy są obsługiwane przez dwa lub trzy autobusy jednocześnie (tzw. kursy dublowane), co znacznie zwiększa liczbę dostępnych miejsc. Wykonywane były (i są nadal) również dodatkowe kursy – opisuje. Jednocześnie zauważa jednak, że w Poznaniu nadal obowiązuje specjalny rozkład jazdy, inny od tego sprzed wybuchu pandemii.

Najpełniejszy obraz sytuacji mają jednak dopiero kierowcy. Robert Chilmończyk, lepiej znany ze swojego fanpage'a "Wesoły kierowca", przyznaje, że w warszawskich autobusach nie zaobserwował jeszcze radykalnego napływu pasażerów. Według jego obserwacji ludzie wychodzący z domów częściej niż autobusy wybierają teraz własne samochody.

– Choć ruch na ulicach jest większy, to w przypadku autobusów sytuacja tylko lekko drgnęła. Być może oprócz obaw przed zarażeniem motywatorem dla wybierania własnych samochodów jest także niska cena benzyny – zastanawia się.

Autor popularnego fanpage'a jest wśród tych, którzy twierdzą, że z transportu miejskiego w obecnej sytuacji powinno korzystać już więcej osób. Wśród powodów wymienia także nieustanną potrzebę ograniczania emisji spalin w miastach. Wedle jego wiedzy warszawskie autobusy spełniają wysokie standardy higieniczne. – Zgodnie z obowiązującymi standardami, każdego dnia w pojazdach jest dezynfekowana przestrzeń dla pasażerów oraz kokpit dla kierowcy – zauważa.

Kierowcy z innych miast w Polsce też najczęściej przyznają, że problem nie powstaje przez miejskie spółki, ale wprowadzanych chaotycznie rządowych wytycznych i… samych pasażerów. – Kierowcy nie są od liczenia pasażerów, tylko wykonywania swojej pracy – mówi mi stanowczo jeden z nich.

Problem jest realny. Każdy dodatkowy przestój na przystanku wiąże się z opóźnieniami na pętli i brakiem czasu na regulaminowy odpoczynek. Kierowcy autobusów działają obecnie pod ogromną presją, ponieważ liczbę pasażerów w autobusach kontroluje policja. W tych, w których osób jest za dużo, szoferzy są karani mandatami w wysokości 500 zł.

Tymczasem kierowcy nie mają prawnej możliwości wyrzucania pasażerów ze środków komunikacji publicznej. Mogą ich tylko prosić o wyjście, a jeśli nie reagują, zgłaszać ten problem centrali lub samodzielnie dzwonić na policję. – Co jednak nam to tak naprawdę da? – pyta retorycznie jeden z nich.

Inny porównuje położenie swojej grupy zawodowej do tego, z czym spotykają się lekarze. – W naszej sytuacji oprócz zmiany przepisów potrzeba jest także zmiana mentalności. Pasażerowie nie rozumieją, że działamy w ich interesie. Nagminnie wciskają gołymi rękami przycisk stop, nie respektują limitów obecności – wylicza.

Jakie zatem powinno być rozwiązanie? Odpowiedzi są skrajnie różne: od całkowitego zniesienia ograniczeń po zupełnie unieruchomienie składów. W pierwszej kolejności kierowcy wskazują na konieczność wyraźnego zaznaczenia obowiązujących ograniczeń. Same zalecenia wypisane na drzwiach czy wiatach przystanków i prośby kierowców nie wystarczą. – Niezależnie czy rząd ustali limit na 20, czy 30 pasażerów, w autobusie i tak ich będzie 50 – przyznaje jeden z kierowców.