Wszystko, co powinieneś wiedzieć o felgach aluminiowych. Prawie każda może pasować do auta

Przyjęło się mówić, że każda felga wykonana z innego materiału niż stal, to alufelga. A nie jest to prawda. Dlatego lepszym określeniem, którym bardzo często posługują się sami importerzy aut w swoich cennikach, jest "felga z lekkich stopów".

Różnorodność materiałów stosowanych do wytwarzania takich obręczy jest ogromna. Od dawna w motorsporcie używa się felg z magnezu. Te już zupełnie nie mają nic wspólnego z obręczami aluminiowymi. Jednak tańsze produkty, szeroko dostępne, zwykle wykonuje się z aluminium i różnych domieszek, stąd takie, a nie inne, popularne określenie - alufelgi.

Najczęstsza technologia produkcji to niskociśnieniowe odlewanie całej obręczy lub pojedynczych jej elementów (felgi kilkuczęściowe). Grawitacyjnie odlewa się tylko produkty najniższej jakości, których zakup nie ma większego sensu. Droższą alternatywą są felgi kute, które są wykonywane ze sprasowanego materiału poddawanego ogromnym naciskom kilkudziesięciu tysięcy ton. Dzięki temu, uzyskuje się dużą gęstość materiału, a tym samym wielką wytrzymałość.

Do najbardziej wytrzymałych obręczy z lekkich stopów należą felgi magnezowe, stosowane w motorsporcie. Ich dużą zaletą jest fakt, że są lżejsze od felg aluminiowych. Niestety - także wielokrotnie droższe, dlatego nie są zbyt popularne nawet w sporcie, gdzie częściej używa się felg kutych.

Obręcze nie zawsze są wykonane jako pojedynczy element. Jeżeli tak jest, mówimy o produktach jednoczęściowych, a są jeszcze dwu- i trzyczęściowe. W drugim przypadku mamy do czynienia z oddzielną obręczą oraz tarczą koła. W felgach trzyczęściowych dodatkowo na dwie części dzielona jest sama obręcz. W felgach kilkuczęściowych stosuje się śruby do łączenia konkretnych elementów, stąd niekiedy spotykana potoczna nazwa to felgi skręcane.

Obręcze z lekkich stopów są przede wszystkim lżejsze od stalowych o tej samej średnicy i szerokości. Nie zawsze to działa w praktyce, bo z reguły mniejsze felgi stalowe zamienia się na większe alufelgi. Z kolei zmiana wymiarów felgi może wpłynąć negatywnie na masę.

Co daje lżejsza obręcz? Koło o większych rozmiarach niż stalowe nie jest dużo od niego cięższe, a jeśli różnica w średnicy i szerokości jest nieznaczna, może być lżejsze. To już ogromna zaleta.

Najważniejsza rzecz, która z tego wynika, to zmniejszenie masy nieresorowanej, a zatem poprawa komfortu jazdy, stabilności i wydajności amortyzatorów. Oczywiście przy założeniu, że uzyskaliśmy lżejsze koło niż przed zmianą.

Ponadto felgi aluminiowe dobrej klasy trudniej uszkodzić i łatwiej naprawić niż felgi stalowe. Te drugie choć są tańsze, to w gruncie rzeczy eksploatowane intensywnie w trudnych warunkach szybciej ulegają zużyciu, w tym korozji.

Dobrej klasy felgę aluminiową łatwiej wyważyć. W motorsporcie felgi z lekkich stopów cenione są m.in. za wytrzymałość i lepsze chłodzenie hamulców oraz szybką możliwość podejrzenia tarczy, zacisku i klocka hamulcowego bez ściągania koła.

Podobnie jak opony, również obręcze kół mają określone parametry, a niektóre z nich są wytłoczone na feldze. Podstawowe to średnica obręczy, która mówi o średnicy osadzenia opony, oraz szerokość obręczy, czyli szerokość osadzenia opony - oba wyrażone w calach.

Przy oznaczeniu szerokości stosuje się nierzadko literowe określenie kształtu rantu (najczęściej J). Niekiedy spotyka się felgi z rantem JJ, czyli podwyższonym, który lepiej zabezpiecza oponę przed spadnięciem z obręczy. Jest to stosowane w felgach do motorsportu i do aut tereanowych.

Literami oznacza się również garb na obręczy. Często jest to litera H przy średnicy felgi. Świadczy ona o pojedynczym garbie, natomiast FH to garb płaski. Najczęściej spotyka się H2, czyli garb podwójny. Odpowiada on za utrzymanie stopki opony od wewnętrznej strony felgi, zatem zapobiega zsunięciu się stopki z obrzeża obręczy koła, gdy na oponę działają duże siły poprzeczne, na przykład podczas poślizgu w zakręcie.

Kolejne, bardzo istotne parametry dotyczą otworów. Otwór centralny, czyli CH, jest już podawany w milimetrach i określa średnicę osadzenia felgi na piaście samochodu. To tutaj przenoszone są obciążenia pionowe. Przy zbyt małym otworze centralnym nie da się felgi założyć na piastę, natomiast przy zbyt dużym można, pod warunkiem, że zgadzają się otwory na śruby mocujące. Zwykle podaje się liczbę śrub i ich rozstaw wyrażony w milimetrach, np. 4x100, czyli cztery śruby rozstawione w odległości 100 mm.

Niezwykle istotnym parametrem każdej obręczy jest odsadzenie, czyli wskaźnik ET. Informacja o nim jest nanoszona na każdą obręcz, a jest ważna dlatego, że felgi o niewłaściwym ET niekiedy można założyć do samochodu, ale nie da się na nich jeździć. Dlatego zwłaszcza przy samodzielnym zakupie, warto dokładnie zwrócić na to uwagę.

Odsadzenie (ET) jest to odległość mierzona od środka symetrii obręczy do płaszczyzny styku felgi z piastą. ET=0 mamy wtedy, gdy punkt styku felgi z piastą samochodu znajduje się dokładnie na środku obręczy. ET ujemne mają felgi, których mocowanie znajduje się głęboko w obręczy koła, natomiast dodatnie (większość samochodów) płytko. Przyjmując, że zakładamy obręcze z różnym ET do jednego auta, to te z ET ujemnym felgi będą bardziej wystawały, natomiast z dodatnim - bardziej chowały się w nadkola.

Odsadzenie felgi jest ważne z tego względu, że każde auto ma inne wymagania co do tego parametru. Jeżeli założycie felgę z ujemnym ET do samochodu, w którym powinno być ono dodatnie, wówczas obręcz może wystawać poza obrys nadwozia, a to już jest niezgodne z prawem. W odwrotnej sytuacji niemożliwe może być skręcanie lub nawet obracanie się koła. Odsadzenie, podobnie jak średnica otworu centralnego i rozstaw śrub, wyrażone jest w milimetrach i podane na obręczy koła.

Podsumowując: jeżeli na feldze znajdziecie oznaczenie 7J x 16 H2 ET33, to macie do czynienia z obręczą o szerokości osadzenia opony 7 cali, rantem typu J, średnicą osadzenia opony 16 cali, garbem podwójnym i odsadzeniem 33 mm.

Felgi z lekkich stopów zazwyczaj, choć nie zawsze, mają nieco inny kształt gniazd, w które wkręca się śruby mocujące obręcz do samochodu, niż gniazda felg stalowych. Przy zmianie obręczy warto o tym pamiętać, dobierając stosowne śruby, jeżeli jest to konieczne.

Obręcze stosowane w motorsporcie, czyli tam, gdzie cały czas są odkręcane i zakładane, są nierzadko wyposażone w gniazda stalowe, specjalnie wzmocnione, by wydłużyć ich trwałość. Można takie gniazda znaleźć również w felgach wysokiej klasy montowanych w samochodach seryjnych.

Bardzo często kupuje się obręcze kół na aukcjach internetowych bez możliwości ich obejrzenia. Można w ten sposób kupić felgę nie do końca pasującą do samochodu. Minimalnie inny parametr nie przekreśla możliwości montażu obręczy do auta. Są bowiem sytuacje, w których można posłużyć się sprytnymi sposobami na dopasowanie felgi do potrzeb:

• Inny rozstaw śrub – jeżeli rozstaw śrub różni się nie więcej niż 2 mm, można zastosować śruby pływające, w których część przylegająca do felgi jest ruchoma względem części z gwintem.
• Inna średnica otworu centralnego – jeżeli otwór centralny jest minimalnie za mały, można zlecić w firmie zajmującej się obróbką metali przetoczenie tego otworu na nieco większa średnicę. Ważne, by było to wykonane precyzyjnie. W przypadku zbyt dużego otworu centralnego jest lepiej. Można tanio dokupić tuleje centrujące na piastę. Warto o nich pamiętać przy każdym demontażu koła.
• Inne odsadzenie (ET) – przy zbyt małym odsadzeniu felga wchodzi zbyt głęboko w nadkole samochodu, a to sprawia, że opona może dotykać na przykład sprężyny amortyzatora. Wówczas ratunkiem są pierścienie dystansowe, nakładane na piastę koła, które zwiększają odsadzenie felgi od piasty. Przy zbyt dużym odsadzeniu problem będzie polegał na tym, że felga może wystawać poza obrys nadwozia. Wówczas jedynym sposobem na legalną jazdę po drodze jest zastosowanie poszerzeń nadkoli.

W sklepach internetowych i na aukcjach znajdziemy całą masę różnych obręczy kół z lekkich stopów w atrakcyjnych cenach. Komplet ładnie wyglądających, nowych felg o średnicy 16 cali można kupić już za 1200-1400 zł. Uwaga, zwykle są to chińskie produkty bardzo niskiej jakości, które trudno będzie wyważyć, a łatwo uszkodzić.

Niezłej jakości obręcze o średnicy 15 cali kosztują od 400 zł za sztukę. Przy dużych przebiegach i jeździe po słabych drogach mogą wymagać prostowania co dwa lub trzy sezony.

Dobrej klasy felga, która posłuży bezproblemowo wiele lat, kosztuje zwykle około 500 zł za sztukę. Zaznaczam, że mowa tu o średnich cenach rynkowych, bowiem są sprzedawcy, którzy oferują dobre produkty za naprawdę atrakcyjne pieniądze. Za produkty przeznaczone do sportu, a takie zalecamy przy oponach o bardzo niskim profilu i w samochodach intensywnie eksploatowanych, ceny nierzadko sięgają 800-1000 zł za sztukę.

Podczas wymiany felg z lekkich stopów lub zamiany stalowych na aluminiowe, ważne jest określenie rozsądnego rozmiaru, ale także minimum, jakie należy stosować. Niekiedy bywa tak, że pomimo fabrycznych, stalowych felg o średnicy 16 cali, nie da się założyć 16-calowych aluminiowych, dlatego że nie mieszczą się zaciski. Warto zatem dowiedzieć się, jakie minimum stosował producent na pierwszy montaż.

Jeżeli inwestujecie w felgi skręcane, średnica z reguły powinna być o cal większa niż felg, które stosowaliście wcześniej. Wynika to z nieco innej konstrukcji obręczy dwu- i trzyczęściowych. Oczywiście nie warto kupować felg z innym rozstawem śrub, ponieważ nawet po zastosowaniu śrub pływających nie uzyskacie tak dobrego montażu jak przy ich właściwym rozstawieniu. Bez problemu można natomiast wybrać produkt z większym otworem centralnym.

Tak jak wspomniałem wcześniej, bardzo istotnym parametrem jest odsadzenie i tu zwykle pojawiają się największe problemy. Jeżeli nie zmieniacie szerokości obręczy, odsadzenie może się różnić nawet o kilka milimetrów od fabrycznego. Jeśli jednak nowa obręcz jest szersza, a co gorsza ma większą średnicę, to nawet zastosowanie identycznego ET jak w obręczy fabrycznej nie daje pewności, że nowa będzie pasowała.

Dlatego w tym przypadku najlepiej byłoby felgi przymierzyć lub przynajmniej zapewnić sobie możliwość ich zwrotu, ale obie sytuacje są mało wygodne. Warto poradzić się na forach internetowych lub po prostu sprawdzić fabryczne rozmiary felg stosowane w danym modelu jako opcjonalne i kupować tylko takie produkty, które mają identyczne lub podobne parametry.