Wymiana licznika w aucie – kiedy można, trzeba, a kiedy nie wolno tego robić?

Wymiana licznika w pojeździe zawsze była dopuszczalna, ale dopiero teraz temat ten cieszy się dużym zainteresowaniem. Od 1 stycznia 2020 roku trzeba to bowiem zgłosić i przejść badanie na stacji kontroli pojazdów. W ten sposób da się „zalegalizować” nowy przebieg auta.

Ogólnie przyjęło się potoczne określenie "licznik kilometrów" lub "licznik przebiegu", ale prawidłowa nazwa to na drogomierz. Takiej też używa ustawodawca w przepisach. Jednak szukając informacji w internecie, znacznie popularniejszym hasłem jest jednak "licznik" – kilometrów lub przebiegu – co sprawia, że w pewnych przypadkach lepiej używać takiego określenia.

Jest to sprecyzowane w ustawie Prawo o Ruchu Drogowym, w art. 81a.

"Wymiana drogomierza jest dopuszczalna, gdy drogomierz nie odmierza przebiegu pojazdu w sytuacji, w której ze względu na przeznaczenie drogomierza powinien ten przebieg odmierzać lub gdy jest konieczna wymiana elementu pojazdu, z którym drogomierz jest nierozerwalnie związany. Wymiana drogomierza może nastąpić tylko na drogomierz sprawny i właściwy dla danego typu pojazdu".

W praktyce chodzi o to, że drogomierz można wymienić kiedy nie wskazuje przebiegu lub robi to nieprawidłowo, a także wtedy, kiedy wymieniacie inną część, która jest częścią drogomierza i nie można tych części rozdzielić. Potencjalnie w przyszłości prawdopodobnie będą się psuły (lub zużywały) cyfrowe wskaźniki i być może po wymianie całego panelu dojdzie także do wymiany drogomierza, bo nie będzie innej możliwości.

Warto jeszcze zwrócić uwagę na ostatnie zdanie art. 81a. Szczególnie na to, czego w nim nie zapisano. Drogomierz należy wymienić bowiem na sprawny i właściwy dla konkretnego modelu. Z jednej strony ustawodawca nie zobowiązuje do wymiany części na nową, ale też zabrania wymiany na pochodzącą z innego auta. W ustawodawstwie typ oznacza konkretny model pojazdu. Nie musi się natomiast zgadzać jego rocznik ani też przebieg z tym, który był na wymienionym.

Jeśli wczytamy się w przepisy, okazuje się, że nie można drogomierza wymienić w przypadku innym niż opisane w art. 81a, np. modyfikując samochód lub po prostu bez powodu. Drogomierz można jednak wymienić w przypadku konwersji pojazdu na europejski, wymieniając całą tablicę wskaźników, np. z amerykańskich na europejską jeśli nie odpowiadają jednostki. Warunkiem jest to, by zestaw wskaźników, w tym drogomierz, odpowiadał typowi pojazdu.

Po wymianie drogomierza właściciel pojazdu jest zobowiązany do zgłoszenia tego faktu. W praktyce chodzi o stawienie się na stacji kontroli pojazdów w terminie do 14 dni od wymiany, a zgłoszenia do Centralnej Ewidencji Pojazdów dokonuje diagnosta po odczycie wskazania drogomierza. Aby tego dokonał, niezbędne jest złożenie oświadczenia, które zawiera:

• imię i nazwisko składającego oświadczenie;
• numer PESEL składającego oświadczenie, a w przypadku osoby nieposiadającej numeru PESEL – serię, numer i nazwę dokumentu potwierdzającego tożsamość oraz nazwę państwa, które wydało ten dokument;
• adres zamieszkania składającego oświadczenie;
• dane identyfikujące pojazd;
• datę i przyczynę wymiany drogomierza;
• oznaczenie miejsca i datę złożenia oświadczenia;
• klauzulę o treści: „Jestem świadomy odpowiedzialności karnej za złożenie fałszywego oświadczenia.”;
• czytelny podpis składającego oświadczenie.

Tu warto zwrócić uwagę na ostatnie punkty oświadczenia, czyli podanie przyczyny wymiany drogomierza i świadomość kary za fałszywe oświadczenie. Jest to o tyle istotne, że jeśli przyczyna faktycznie była inna, niż przewiduje ustawodawca, to właściciel popełnia przestępstwo.

W praktyce diagnosta nie może odmówić odczytu drogomierza jeśli właściciel pojazdu nie dotrzymał 14-dniowego terminu, o którym mowa wyżej. W żaden sposób też nie sprawdza i nie wnika w przyczynę wymiany drogomierza oraz tego, czy faktycznie został wymieniony. Może natomiast stwierdzić negatywny odczyt w następujących przypadkach:

• wartość wskazania drogomierza jest nieczytelna lub niekompletna,
• drogomierz nie pokazuje żadnej wartości,
• brak jest zamontowanego drogomierza lub jest nieprawidłowo zamontowany w szczególności w miejscu do tego konstrukcyjnie nieprzeznaczonym,
• zamontowany drogomierz jest niewłaściwy do danego typu pojazdu

Po odczycie diagnosta zgłasza nowy przebieg do Centralnej Ewidencji Pojazdów, w której pojawia się na ten temat informacja z nowym przebiegiem oraz notką o wymianie licznika. Nowy przebieg zostaje w ten sposób "zalegalizowany", choć należy pamiętać, że jeśli został sfałszowany (wymieniono licznik w celu zaniżenia przebiegu pojazdu), to wpis do CEP nie zwalnia z odpowiedzialności karnej.

Ustawodawca określił maksymalną kwotę na 100 zł, dodając, że opłata stanowi przychód przedsiębiorcy prowadzącego stację kontroli pojazdów. W kwocie mieści się także opłata ewidencyjna wynosząca 1 zł. W praktyce za odczyt wskazań drogomierza płaci się na SKP 51 zł.