Filtr powietrza. Drobiazg, o którym zapominamy

Filtr powietrza jest tak banalną częścią eksploatacyjną, że nierzadko serwisując samochód samodzielnie, zapominamy o nim. Choć kosztuje kilkadziesiąt zł, a jego wymiana trwa kilka minut, to pełni on ważną funkcję, wpływając bezpośrednio na trwałość silnika.

W tzw. czystym powietrzu znajduje się pył w ilości około 0,0001 do 0,0003 g/m3. Podczas użytkowania samochodu poza drogami utwardzonymi ilość pyłu wzrasta znacznie i może sięgać do 0,005 g/m3.

Przyjmuje się zatem, że samochód "oddycha" powietrzem o zawartości pyłu około 1 mg/m3, a to sprawia, że po przejechaniu 1000 km do układu dolotowego trafia od kilkunastu do kilkudziesięciu gram piasku, bo tym właśnie jest pył.

Trafiłby on do kolektora dolotowego i wnętrza silnika, a w jednostkach turbodoładowanych również do turbosprężarki, gdyby nie warty kilkadziesiąt złotych filtr powietrza.

To banalny element, ale w rzeczywistości jego rola jest niezwykle istotna. Dzisiejsze filtry powietrza skonstruowane są tak, by zatrzymywały około 98-99 proc. pyłu. Wszystko byłoby łatwe, gdyby nie fakt, że silnik musi mieć czym oddychać, zwłaszcza turbodoładowany.

Filtr nie może zatem zbyt mocno zatrzymywać powietrza, co w rezultacie tworzy pewien kompromis w przepustowości. Obecnie uważa się, że optymalna przepustowość filtra powietrza to około 2 mikrometrów.

Współczesne samochody osobowe wyposaża się w filtry powietrza suche, najczęściej z wkładem papierowym lub tkaninowym, ułożonym w tzw. harmonijkę, co sprawia, że czynna powierzchnia filtra jest znacznie większa niż powierzchnia czołowa.

Harmonijka tworzy gęstą sieć, w której brud zostaje zatrzymany, a całe układy dolotowe do filtra projektuje się w taki sposób, by powietrze zawsze trafiało na filtr od dołu. Dzięki temu, w puszce filtra pył zatrzymuje się pod nim, a gdy nazbiera się go zbyt dużo, opada na dół i zbiera się w komorze filtra.

Tego efektu nie zawsze można było uzyskać na przykład w filtrach o kształcie bębna lub pierścienia, dlatego właściwie już się ich nie stosuje. Ponadto całe układy dolotowe powietrza do filtra mają szereg zakrętów, "objazdów", zagięć i przewężeń by powietrze wpadające na filtr było już po części uspokojone, spadła jego prędkość (mniejszy hałas) oraz częściowo oczyszczone.

Filtry suche stosuje się od lat 60., ale nadal w maszynach roboczych, a także w samochodach terenowych eksploatowanych w bardzo trudnych warunkach stosuje się cyklonowe filtry olejowe.

Idea polega na tym, by do filtra powietrze doprowadzić w taki sposób, który sprawi, że ulegnie ono silnym zawirowaniom i już to oczyści je wstępnie z większych drobinek pyłu. Ponadto wkłady filtrujące nasącza się olejem, który także zatrzymuje brud.

Taki filtr doskonale sprawdza się tam, gdzie ilość kurzu jest ogromna. Zaletą filtrów olejowych jest niski opór powietrza przy bardzo dobrym oczyszczaniu z kurzu, ale wada to krótka żywotność. Inna sprawa, że tego typu filtry wystarczy umyć i ponownie nasączyć olejem.

Zasadniczo obsługa filtra powietrza sprowadza się do jego okresowej wymiany i wyczyszczenia komory, w której się znajduje. Obie czynności są ważne ponieważ czyszczenie wydłuża żywotność filtra. Standardowo producenci zalecają wymianę co 30-60 tys. km i jak zwykle są to bardzo optymistyczne przebiegi.

Niektórzy podnoszą poprzeczkę do 80 tys. km. W rzeczywistości filtr powierza traci właściwości już po przejechaniu 20 tys. km. Nie warto filtra przedmuchiwać sprężonym powietrzem, które może spowodować przedostanie się brudu na czystą stronę filtra. Lepiej wyjąc wkład i delikatnie opukać go z dala od układu dolotowego.

Najlepiej jednak go wymienić ponieważ ceny filtrów nie są wysokie, a operację wymiany wykona niemal każdy. Przed założeniem nowego wkładu warto chociaż odkurzyć komorę/puszkę, w której montuje się filtr powietrza. Koniecznie należy zwrócić uwagę na szczelne zamknięcie komory filtra, gdyż zasysane przez silnik dodatkowe powietrze będzie raczej niefiltrowane.

Poniżej przykładowe ceny filtrów powietrza do popularnych samochodów.

Brudny filtr powietrza powoduje przede wszystkim spadek mocy, a co za tym idzie na przykład większe wysilenie turbosprężarki czy wzrost zużycia paliwa. Ponadto nieco zmienia się charakterystyka silnika, który mniej chętnie reaguje na dodanie gazu. Dlatego warto wymieniać go nie rzadziej niż co 20 tys. km, a najlepiej jak sugerują doświadczeni mechanicy przy każdej zmianie oleju.

Dobrej jakości filtr powietrza powinien cechować się możliwie największym współczynnikiem swobodnego przepływu powietrza przy zachowaniu bardzo dobrych właściwości filtracyjnych, czyli zdolności do wychwytywania mikroskopijnych ciał stałych. Interwał wymiany takich filtrów równy jest przebiegowi międzyprzeglądowemu i wynosi ok. 10–15 tys. km, bądź raz w roku.

Okres ten należy skrócić, jeżeli auto pracuje w warunkach silnego zapylenia. Filtr powietrza warto wymienić przy każdej czynności serwisowej, same filtry nie są drogie, a całość operacji można przeprowadzić samodzielnie. Istnieje wiele producentów filtrów powietrza – naszym klientom polecamy artykuły firm Blue Print, Comline czy Ashika, które charakteryzują się dobrą jakością i przystępną ceną. Popularne są także filtry Mann Filter, Filtron, Knecht, Purflux czy Alco Filter.