Dodatkowe światło stop – motocykl a samochód

Zgodnie z obowiązującym Rozporządzeniem Ministra Infrastruktury z dnia 31 grudnia 2002 r. w sprawie warunków technicznych pojazdów oraz zakresu ich niezbędnego wyposażenia (ze zm.; tekst jednolity: Dz.U. 2015 poz. 305, ostatnia zmiana: Dz.U. 2016, poz. 858), dla wszystkich kategorii pojazdów mechanicznych wielośladowych wymagane są 2 światła S1/S2 barwy czerwonej (dla motocykli jednośladowych – 1 lub 2), a trzeci stop (S3/S4) – przewidziany jest wyłącznie dla pojazdów samochodowych wielośladowych, a obowiązkowy w przypadku samochodów osobowych (kat. M1) oraz samochodów z homologacją ciężarową (kat. N1), z wyłączeniem pojazdów z otwartą skrzynią załadunkową.

Należy zaznaczyć, że w Polsce wymóg centralnego światła stop dotyczy samochodów osobowych rejestrowanych po raz pierwszy po 30 czerwca 2003 r., a w przypadku pojazdów kat. N1 – po dniu 31 grudnia 2012 r. Dla pojazdów rejestrowanych przed tą datą przepisy są o wiele bardziej liberalne: można posiadać maksymalnie cztery światła hamowania typu S1/S2, co oznacza, że do dwóch fabrycznych można dołożyć dodatkową parę symetrycznych lamp stop lub jedną tego rodzaju lampę, umieszczoną pośrodku.

Należy jednak wziąć pod uwagę, iż wysokość montażu dla S1/S2 jest odmienna niż dla S3/S4 – nie może przekroczyć 1500 mm (1,5 m), a wzajemny odstęp (w przypadku 2 lamp) nie może być mniejszy nić 600 mm (0,6 m). Dodatkowo, odległość od świateł fabrycznych S1/S2 musi wynosić minimum 600 mm.

Oprócz tego w przypadku samochodów ciężarowych i specjalnych o DMC powyżej 3,5 t, autobusów oraz przyczep o DMC powyżej 750 kg, dla których centralne światło hamowania nie jest obowiązkowe, dopuszcza się dwa dodatkowe światła stop kat. S1 lub S2, ale tylko w przypadku, gdy nie mają one zainstalowanych nieobowiązkowych świateł kat. S3/S4.

Co do sposobu umieszczenia popularnego, trzeciego światła stop typu S3/S4, to przepisy rozporządzenia precyzują, iż dolna krawędź powierzchni świetlnej powinna znajdować się nie niżej niż 150 mm poniżej dolnej krawędzi szyby tylnego okna lub nie mniej niż 850 mm od nawierzchni. Poza tym dolna krawędź powierzchni świetlnej musi znajdować się powyżej górnych krawędzi świateł fabrycznych S1/S2.

Dodatkowo, środek światła powinien leżeć w środkowej, wzdłużnej płaszczyźnie pojazdu.

Ten ostatni wymóg nie jest jednak bezwzględny: w przypadku aut z dwuskrzydłowymi drzwiami tylnymi zamiast pojedynczej klapy, można zastosować dwa światła kategorii S3/S4, umieszczone po obu stronach, możliwie najbliżej środkowej osi, lub jedno światło S3/S4 przesunięte w lewo tak, aby odległość środka światła nie przekraczała 150 mm.

Montując dodatkowe światła hamowania, zwracajmy uwagę na oznaczenia homologacyjne wybite na kloszach: symbole S1 lub S2 bądź też S3 lub S4 (dla centralnego stop), przy czym w przypadku integracji ze światłem tylnym pozycyjnym dodatkowo obecny jest symbol /R. Bardzo duża ilość sprzedawanych lamp, a zwłaszcza centralnego stop, w ogólne nie ma homologacji (o właściwych parametrach świetlnych nie wspominając), co w przypadku kontroli może grozić odebraniem dowodu rejestracyjnego i skierowaniem pojazdu na dodatkowe badania techniczne.

Dowód możemy również utracić, jeśli w niektórych przypadkach zamontujemy lampę z niewłaściwą homologacją, np. S3/S4 zamiast S1/S2 lub/i w nieprzepisowych odległościach. Na to należy również zwrócić szczególną uwagę, a zwłaszcza, jeśli rozważamy montaż dodatkowego oświetlenie stop w motocyklu.

Motocykl, zwłaszcza w wersji jednośladowej, ma teoretycznie o wiele mniejsze wymogi związane z oświetleniem w porównaniu do wielośladowego pojazdu silnikowego. Wielu motocyklistów dąży jednak do polepszenia swojej widoczności na drodze i montuje oświetlenie dodatkowe. Jak się jednak okazuje, przepisy wcale nie pozwalają nam na zbyt wiele modyfikacji. Wydawać by się mogło, że motocykl trudniej doposażyć w dodatkowe lampy niż samochód. Niestety, jest w tym sporo prawdy…

Zacznijmy od tego, że chcielibyśmy doposażyć nasz kochany jednoślad w dodatkowe światło hamowania, bo fabryczne uważamy za niewystarczające. Wielu w pierwszej kolejności zainteresuje się akcesoryjnymi stopami dla samochodów osobowych – wybór jest bardzo szeroki i jest sporo modeli z homologacją. Jeżeli jednak oprzemy się na obowiązujących przepisach, które przytoczyliśmy powyżej, spotka nas rozczarowanie. Nie możemy bowiem zastosować lampy stop typu S3/S4 do motocykla, ponieważ… nie została ona przewidziana w rozporządzeniu w sprawie warunków technicznych pojazdów, czy też we wspólnotowych oraz międzynarodowych regulacjach prawnych.

Motocykl, owszem, można wyposażyć w dodatkowe światło stop (jeżeli fabryczne jest tylko 1 szt.), bo w świetle regulacji prawnych dopuszczalne są dwa, lecz muszą być to lampy typu S1/S2. Wybór tych ostatnich jest znacznie mniejszy niż w przypadku S3/S4, a dodatkowo obowiązują nas surowsze wytyczne dotyczące ich montażu. Przeglądając oferty, także rodzimych producentów oświetlenia, znajdujemy jedynie nieliczne sztuki pojedynczych lamp S1/S2, wyłącznie z funkcją hamowania i zwykle nie są one tak atrakcyjne wizualnie i proste w montażu, jak lampy typu S3/S4.

Analizując treść rozporządzenia, możemy spróbować innego rozwiązania: przecież przepisy dopuszczają również drugą lampę pozycyjną w motocyklu. Tutaj byłoby o wiele łatwiej, bo w sprzedaży jest sporo uniwersalnych lamp motocyklowych z homologacją, które posiadają zintegrowane światło pozycyjne tylne i hamowania S1. Zyskalibyśmy zatem podwójnie, ale… Wszystko byłoby pięknie, gdyby nie wymogi dotyczące przepisowych wysokości i odległości od fabrycznych świateł.

W przypadku świateł hamowania dla motocykla najmniejsza wysokość wynosi 250 mm, a najwyższa – 1200 mm, natomiast dla świateł pozycyjnych wartość najwyższa jest identyczna jak dla lamp stopu a najniższa wynosi 350 mm. Problem leży jednak w zapisie dotyczącym świateł dodatkowych, które, jeśli występują, powinny być umieszczone nie niżej niż 600 mm ponad światłami obowiązkowymi. Należałoby zatem zachować aż 60 cm odległości od seryjnych świateł hamowania i/lub pozycyjnych, a zarazem nie przekroczyć górnego progu 1,2 m.

Niestety, w zdecydowanej większości przypadków spełnienie tego wymogu będzie niemożliwe, gdyż góra tylnego klosza fabrycznego zwykle znajduje się na wyższej pozycji niż 60 cm. Taka kombinacja mogłaby się udać np. w motocyklach typu chopper czy cruiser z długim błotnikiem tylnym i światłem umieszczonym w jego jak najniższej części oraz z odpowiednio wysokim oparciem siedzenia dla pasażera, do którego dałoby się na odpowiedniej wysokości (nie wyższej niż 1200 mm) zamontować światło stop lub zintegrowane.

Inne rozwiązanie, choć dużo trudniejsze i ingerujące w fabryczną konstrukcję motocykla, to zastąpienie fabrycznego, środkowego światła hamowania parą lamp stop umieszczonych z obu stron symetrycznie w układzie podobnym jak na pierwszym zdjęciu (przepisy nie narzucają wzajemnego odstępu tego rodzaju oświetlenia w przypadku motocykli). W środku musiałoby wówczas zostać umieszczony klosz homologowany wyłącznie na tylne światło pozycyjne lub alternatywne – symetrycznie umieszczone światła hamowania zintegrowane byłyby z pozycyjnymi, a tylna lampa środkowa musiałaby zostać zlikwidowana. W tym ostatnim układzie należałoby jednak zachować odstęp min. 400 mm między światłami.

Dość popularnym rozwiązaniem dodatkowego światła stop w motocyklu jest jego wkomponowanie w kufer centralny. Niektórzy producenci dają możliwość montażu akcesoryjnych żarówek LED w pseudo-odblaskowych kloszach zintegrowanych z obudową kufra lub też oferują akcesoria w postaci dodatkowej lampy stop, specjalnie dopasowanej do konkretnego modelu kufra.

Jeżeli chcemy być jednak w zgodzie z przepisami, także i to rozwiązanie będziemy musieli odłożyć na bok: raz, że montaż w kufrze, choćby zdejmowanym, nie zwalnia nas z obowiązku zachowywania przepisowych wysokości oraz odległości od świateł fabrycznych, a dwa, że te akcesoryjne światła nie posiadają praktycznie w każdym przypadku stosownej homologacji.

Nietrudno się domyśleć, dlaczego oryginalne kufry, przewidziane przez producenta dla danego modelu motocykla, nie zawierają w opcji dodatkowego oświetlenia, a często nawet świateł odblaskowych. Po prostu producenci liczą się z wymogami homologacyjnymi dla swoich pojazdów oraz tym, że nie tylko dla pozycyjnych i hamowania, ale również dla odblaskowych świateł istnieją ograniczenia.

Analizując przepisy dotyczące oświetlenia pojazdów, można dojść do wniosku, że z tyłu motocykla najłatwiej zamontować dodatkowe światło (a nawet światła) przeciwmgłowe, a z boku także pomarańczowe odblaski, w stosunku do których przepisy nie nakładają takich obostrzeń jak dla niefabrycznych lamp pozycyjnych i hamowania. Pomijamy tu aspekty związane z procedurą homologacji nowego pojazdu, bo tam może mieć miejsce odstępstwo od reguły.

W odniesieniu do modyfikacji pofabrycznych, pozostaje jedynie mieć nadzieję, że ustawodawca będzie miał na względzie bezpieczeństwo kierowców jednośladów i dopuści dodatkowe światło stop również w motocyklu, znosząc w granicach rozsądku istniejące obostrzenia. Możliwości montażu dodatkowych lamp hamowania jest sporo -jedną z nich przedstawia poniższy film:

• Trzecie światło STOP – geneza, historia, stan obecny

• Tekst uwzględnia stan prawny na dzień 31 października 2016 r.

• Multimedia stanowiące część niniejszego wpisu zostały zamieszczone na zasadach „prawa cytatu”, zgodnie z art. 29 ust. 1 ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych w celu lepszego wyjaśnienia (zobrazowania) zagadnienia omawianego w tekście.