Co to jest układ korbowy silnika?

MARCIN ŁOBODZIŃSKI • dawno temu • 2 komentarze

Układ korbowy jest rdzeniem silnika tłokowego, ponieważ zamienia ruch posuwisto-zwrotny w ruch obrotowy. To dzięki niemu wytwarzany jest moment obrotowy.

Układ korbowo-tłokowy silnika spalinowego (fot. Maxx-Studio / Shutterstock.com)

Układ korbowy składa się zasadniczo z czterech podstawowych elementów, których część jest wprawiona w ruch liniowy, zamieniając go w ruch obrotowy. Są to:

tłok,
sworzeń tłokowy,
korbowód,
wał korbowy.

Tłok zamocowany do korbowodu, pracuje poruszając się w cylindrze w górę i w dół. Korbowód w górnej części łączy się z tłokiem za pomocą sworznia, co pozwala na ruch wahadłowy względem niego. W dolnej części łączy się z wałem korbowym na jego wykorbieniu. Pomiędzy wałem a korbowodem znajdują się panewki wału.

Tłok pchając korbowód, w pewnym sensie posługuje się nim jak dźwignią, która wywiera nacisk na wykorbienie wału, a ten z kolei jest wprawiany w ruch obrotowy. Ruch tłoka w górę nie jest efektywny – nie jest wówczas wykonywana praca – za to jest możliwy dzięki energii kinetycznej całego układu. W silniku czterosuwowym, praca jest wykonywana co drugi obrót wału korbowego.

Dla odróżnienia, silnik typu Wankla z tłokiem obrotowym nie musi zamieniać ruchu liniowego w ruch obrotowy, dlatego nie potrzebuje układu korbowego. Teoretycznie jest bardziej wydajny, ponieważ suw pracy przypada na jeden obrót wału.

Jest jednak technicznie niedoskonały, zatem standardem stały się silniki z tłokowe z układem korbowym. W ramach ciekawostki można dodać, że na podobnej zasadzie działają sprężarki tłokowe, ale w tym przypadku jest odwrotnie — to ruch obrotowy jest zamieniany na posuwisto-zwrotny.