Akcja policji w całym kraju. Problem masowy, głównie w starych autach

Coraz wcześniej zapadający zmrok i coraz późniejsze wschody słońca sprawiają, że wydłuża się czas, gdy kierowcy podczas jazdy muszą polegać na możliwościach świateł. Tymczasem te w wielu samochodach jeżdżących po polskich drogach są w opłakanym stanie. Jak duży to problem? W odpowiedzi na pytanie o skalę problemu Instytut Transportu Samochodowego poinformował Autokult, iż z ich badania wynika, że aż 98 proc. polskich kierowców doświadcza oślepiania przez inne samochody, a 40 proc. skarży się, że ich światła świecą za słabo.

Z problemem spotkał się chyba każdy, kto od czasu do czasu wyjeżdża nocą poza miasto. To właśnie dlatego chętne stacje diagnostyczne i policja jesienią prowadzą akcję "Twoje światła – nasze bezpieczeństwo". Jej tegoroczna edycja będzie miała cztery odsłony: 25 października, 15 i 22 listopada oraz 6 grudnia.

W tych dniach w stacjach diagnostycznych, które przystąpią do akcji, będzie można bezpłatnie wyregulować oświetlenie pojazdu. Listę miejsc opublikuje Polska Izba Stacji Kontroli Pojazdów oraz policja. Druga z tych instytucji również nie będzie próżnowała. W dniach akcji mundurowi ze szczególną uwagą będą przyglądać się oświetleniu w pojazdach poruszających się po naszych drogach. Największe zainteresowanie będą budziły te starsze. Kierowca samochodu z niesprawnym oświetleniem musi spodziewać się zatrzymania dowodu rejestracyjnego. By go odzyskać, trzeba uzyskać pozytywny wynik dodatkowego badania technicznego. A to nie zawsze jest proste.

– Cztery z dziesięciu najczęstszych przyczyn negatywnych wyników przeglądów technicznych pojazdów dotyczy oświetlenia zewnętrznego. Przyczynami są np. pęknięte klosze, woda w reflektorach, źle zamontowane żarówki, przepalone czy niehomologowane źródła światła oraz nieuprawnione modyfikacje elementów oświetlenia zewnętrznego pojazdów, które dodatkowo mogą powodować oślepianie kierowców jadących z naprzeciwka – wylicza dr inż. Paweł Dziedziak z Instytutu Transportu Samochodowego.

W ciągu ostatnich 10-15 lat samochody zmieniły się w diametralny sposób, a jednym z najważniejszych pól tej rewolucji jest oświetlenie. Dziś nie trzeba sięgać po auto z wyższej półki, by zamiast reflektora z żarówką halogenową mieć oświetlenie LED. Praktycznie we wszystkich autach samodzielnie przełącza się ono pomiędzy światłami drogowymi i mijania, a w tych jeszcze nieco lepszych przez cały czas można używać długich świateł, bo matrycowe reflektory tak kształtują snop światła, by nikt nie był oślepiany.

Problem w tym, że na szeroką skalę efekty tej rewolucji dotrą na polskie drogi dopiero za kilka lat wraz z napływem nowszych używanych aut. Akcja "Twoje światła – nasze bezpieczeństwo" jest więc prowadzona przede wszystkim z myślą o starszych samochodach. Obecnie duża część aut nie spełnia nawet warunków określonych prawem.

– Zgodne z obowiązującymi przepisami Prawa o Ruchu Drogowym światła drogowe powinny oświetlać drogę na odległość co najmniej 100 m przed pojazdem, a asymetryczne światła mijania na co najmniej 40 m. W nowoczesnych lampach zwykle zasięg świateł mijania jest większy i może sięgać 60 m lub więcej – mówi Autokult.pl dr inż. Piotr Kaźmierczak, Kierownik Pracowni Badań Fotometrycznych ITS.

– Określona w przepisach odległość minimalna 40 m umożliwia bezpieczne zatrzymanie pojazdu (…) jadącego z typową prędkością 50 km/h (uwzględniając czas reakcji kierowcy oraz drogę hamowania na suchej nawierzchni). Wszelkie nieprawidłowości w ustawieniu granicy światła i cienia istotnie wpływają na zmianę zasięgu widoczności. Zbyt niskie ustawienie skraca go, powodując ryzyko zbyt późnego dostrzeżenia przeszkody na drodze. Z kolei zbyt wysokie ustawienie wydłuża zasięg ale jednocześnie powoduje zwykle niepożądane oślepianie kierowców jadących z przeciwka – dodaje dr inż. Piotr Kaźmierczak.

Jak informuje ITS, w skrajnych przypadkach rzeczywisty zasięg świateł mijania bywa nie dłuższy niż 20 m. W takich samochodach bez używania świateł drogowych można więc jeździć najwyżej w tempie spacerowym. Najbardziej oczywistym rozwiązaniem takiego problemu mogłaby się wydawać zmiana oświetlenia. Ale w tym myśleniu jest pułapka.

Od wiosny 2025 r. na polskim rynku są obecne legalne zamienniki LED (tzw. retrofity) żarówek halogenowych. Oznacza to, że część kierowców starszych czy gorzej wyposażonych aut może wymienić zwykłe żarówki na LED-y. W teorii daje to dwie korzyści – mocniejsze źródło światła oraz większą trwałość. Specjaliści ostrzegają jednak, że w przypadku reflektorów w nieprawidłowym stanie wymiana żarówek na LED-y może przynieść opłakane skutki. Kierowca, który planuje taką wymianę, powinien najpierw zadbać o sprawność posiadanych świateł.