Polskie autostrady i drogi ekspresowe - drogo i mało

Zanim jednak przejdę do opisu istniejących już odcinków dróg, placów budów i dróg dopiero powstających w biurach projektowych, trochę teorii. Czym są autostrada i droga ekspresowa? W Ustawie o drogach publicznych z 21 marca 1985 roku zdefiniowano je tak:

• Autostrada – droga publiczna o ograniczonej dostępności, przeznaczona wyłącznie do ruchu pojazdów samochodowych, wyposażona przynajmniej w dwie trwale rozdzielone jednokierunkowe jezdnie, posiadająca wielopoziomowe skrzyżowania ze wszystkimi przecinającymi ją drogami transportu lądowego i wodnego. Wyposażona jest w urządzenia obsługi podróżnych, pojazdów i przesyłek, przeznaczone wyłącznie dla użytkowników autostrady.
• Droga ekspresowa – droga publiczna o ograniczonej dostępności, przeznaczona wyłącznie do ruchu pojazdów samochodowych, wyposażona w jedną lub dwie jezdnie, posiadająca wielopoziomowe skrzyżowania z przecinającymi ją innymi drogami transportu lądowego i wodnego, z dopuszczeniem wyjątkowo jednopoziomowych skrzyżowań z drogami publicznymi. Wyposażona jest w urządzenia obsługi podróżnych, pojazdów i przesyłek, przeznaczone wyłącznie dla użytkowników drogi.

Różnice między tymi dwoma rodzajami dróg są jasne. Droga ekspresowa może być jednojezdniowa, na autostradzie są wyższe limity prędkości. W przepisach podano minimalną prędkość, z jaką można poruszać się po autostradzie – 40 km/h. Prawo o ruchu drogowym określa maksymalne prędkości na autostradach i ekspresówkach.

W Polsce obecnie jest sześć autostrad oddanych do użytku o łącznej długości 1107 km. Budowanych jest kolejnych 565 km. Łączna długość całkowita ma wynosić 1984 km. Najdłuższą autostradą będzie Autostrada A4 łącząca przejście graniczne w Jędrzychowicach (granica z Niemcami) i przejście graniczne w Korczowej (granica z Ukrainą)  - w sumie 670 km. W pełni ukończoną autostradą jest Autostradowa Obwodnica Wrocławia oznaczona jako A8 o długości 22 km.

Dróg ekspresowych planowanych w sumie jest prawie 5500 km. Oddano do użytku 786 km, w budowie jest następne 850 km. Z przyczyn finansowych nieznany jest termin realizacji pozostałych prawie 4500 km, które są planowane. Najdłuższymi drogami ekspresowymi są: S7 docelowo łącząca Gdańsk (przez Olsztyn, Warszawę, Radom, Kielce) z Rabką Zdrój – 166 km (w budowie 108 km), S3 łącząca Świnoujście z Lubawką (przejście graniczne z Czechami) – 155 km i S8 łącząca Wrocław z Białymstokiem – 94 km (w budowie 340 km).

Z opłat za przejazd drogami ekspresowymi zwolnieni są kierowcy samochodów osobowych. Pojazdy powyżej 3,5 t uiszczają opłaty w systemie ViaTOLL. Kierowcy aut osobowych zmuszeni są do płacenia za autostrady. Poniżej mapka pokazująca płatne odcinki autostrad w Polsce.

Obecnie w Polsce jest 573 km płatnych autostrad (152 km A1 na odcinku Gdańsk - Toruń, 360 km A2 na odcinku Świecko – Stryków k/Łodzi i 61 km A4 na odcinku Katowice – Kraków). Od 1 czerwca przybędzie dodatkowe 143 km płatnej autostrady A4 na odcinku Wrocław – Gliwice. Łącznie w tym roku płatnych będzie 716 km.

Pobór opłat może odbywać się na trzy sposoby. Pierwszym jest otwarty system opłat, który polega na uiszczaniu opłat w umieszczonych w poprzek drogi Punktach Poboru Opłat. PPO budowane są tylko na określonych odcinkach, gdzie uiszcza się taką samą opłatę. W ten sposób są pobierane opłaty na odcinkach autostrad A2 i A4 zarządzanych przez koncesjonariuszy.

Drugim sposobem jest zamknięty system. Na początku/końcu odcinka oraz zjazdach z autostrad budowane są Stacje Poboru Opłat. Kierowca wjeżdżający na odcinek objęty zamkniętym systemem pobiera bilet. Zjeżdżając z autostrady na wybranym zjeździe lub przy końcu płatnego odcinka, uiszcza opłatę. Tym systemem objęty jest odcinek autostrady A2 Świecko – Nowy Tomyśl, a od 1 czerwca odcinek autostrady A4 Wrocław – Gliwice.

Trzecim sposobem opłaty za płatne odcinki dróg jest elektroniczny system poboru opłat ViaTOLL. Tym systemem objęci są tylko kierowcy pojazdów powyżej 3,5 t i autokarów. Kierowcom aut osobowych pozostaje korzystanie z dwóch pierwszych systemów. Przykładowe ceny płatnych odcinków autostrady dla samochodów osobowych:

• Autostrada A4 Katowice – Kraków (61 km): 18 zł
• Autostrada A2 Konin – Nowy Tomyśl (147 km): 42 zł
• Autostrada A4 Wrocław – Gliwice (165 km – od 1 czerwca 2012): 33 zł.

Polskie drogi są jednym wielkim placem budowy. Stało się tak dzięki środkom pozyskanym z Unii Europejskiej. Czynnikiem pobudzającym do szybszego rozwoju sieci drogowej w Polsce było przyznanie Polsce i Ukrainie organizacji mistrzostw Europy w piłce nożnej – EURO 2012. Pozostaje mieć nadzieję, że za jakiś czas uda się bezpiecznie i szybko dotrzeć z jednego dużego miasta do drugiego.

Źródło: GDDKiA