Co to jest system XDS, EDL, EDS?
Trzema powyższymi skrótami oznacza się system zwany elektroniczną blokadą mechanizmu różnicowego.
Elektroniczna blokada mechanizmu różnicowego (różne oznaczenia w zależności od producentów), to nic innego jak jedna z funkcji systemów przeciwpoślizgowych. Generalnie pracuje na tej samej zasadzie co system kontroli trakcji, ale inny jest cel włączania się takiego systemu. By jednak dobrze to zrozumieć, należy najpierw zrozumieć istotę systemu kontroli trakcji i mechanizmu różnicowego.
System kontroli trakcji zapobiega poślizgowi kół napędzanych. Jest to realizowane na dwa sposoby: hamulcami i silnikiem. Gdy koła napędzane ślizgają się podczas przyspieszania, uruchamiane są hamulce, które mają zmniejszyć poślizg, a jeżeli to nie wystarcza, odcinana jest część mocy silnika.
Realnie auto stojące na śliskiej nawierzchni przyspiesza łagodniej, płynniej i bezpieczniej, ale mało wydajnie ponieważ trakcja nie jest w ten sposób wyraźnie poprawiana. Jest to typowy system bezpieczeństwa, który odejmuje również moc silnika i włącza hamulce również podczas wychodzenia z zakrętu, w celu zapobiegania uślizgowi osi napędzanej.
W trudnych warunkach, jak na przykład jazda po śniegu lub kopnym piachu, kontrola trakcji często przeszkadza, dlatego producenci umieszczają w kabinie zawsze wyłącznik kontroli trakcji.
W tym miejscu dochodzimy do sedna sprawy, czyli różnicy pomiędzy systemem kontroli trakcji a elektroniczną blokadą mechanizmu różnicowego. Oba teoretycznie działają na tych samych zasadach, ale w praktyce zupełnie różnie.
Elektroniczna blokada ma na celu poprawić trakcję bez ograniczania mocy silnika, czyli pomaga właśnie w tych sytuacjach, w których kontrola trakcji przeszkadza. W terenowym samochodzie będzie za pomocą hamulców zwiększać wartość momentu obrotowego na kole, które ma lepszą przyczepność, hamując koło o niższej przyczepności.
Na wyjściu z zakrętu jej celem jest dokładnie to samo, czyli zwiększenie momentu obrotowego na kole po zewnętrznej stronie łuku przy użyciu hamulca na kole wewnętrznym, a nie jak ma to miejsce w kontroli trakcji, samo wyhamowanie wewnętrznego koła celem zapobieżenia poślizgowi.
Zobacz także
Jak to możliwe, że przy użyciu hamulca można zwiększyć moment obrotowy na kole o lepszej przyczepności? To wynika z zasady działania mechanizmu różnicowego, który rozdziela moment obrotowy zawsze na koła po równo, czyli 50:50 (w przypadku mechanizmów symetrycznych, które zawsze są stosowane pomiędzy osiami). Jeżeli jedno z kół ma mniejszą przyczepność, to potrzebny do jego napędzania moment obrotowy może mieć mniejszą wartość niż do napędzania koła o lepszej przyczepności.
W takiej sytuacji silnik generuje tylko tyle momentu obrotowego, ile potrzebuje koło na bardziej śliskiej nawierzchni, a mechanizm różnicowy przekazuje taką samą wartość na drugie koło. W sytuacji gdy jedno koło prawie wcale nie ma przyczepności, wartość momentu jaki trafia na oba koła jest minimalna i samochód nie może ruszyć z miejsca.
Wówczas wystarczy przyhamować koło ślizgające się, by zwiększyć zapotrzebowanie momentu obrotowego na pokonanie oporu hamulca. Dzięki temu identyczna wartość momentu trafia na koło o lepszej przyczepności i samochód rusza.
Producenci samochodów korzystają z różnych skrótów odnośnie elektronicznej blokady mechanizmu różnicowego. Najpowszechniej stosuje się jednak skróty oznaczające dokładnie nazwę systemu. EDL pochodzi z języka angielskiego (Electronic Differential Lock) natomiast EDS z niemieckiego (Elektronische Differentialsperre).
System XDS Volkswagena to tylko nazwa określająca elektroniczną blokadę mechanizmu różnicowego stosowaną wcześniej w samochodach tej marki (EDS), ale rozwiniętą, bo działającą również przy dużych prędkościach. Standardowy system EDS koncernu Volkswagena działał tylko do 80 km/h.
