Pomiar prędkości przed przejściem. Trzeba dokładnie znać przepis

Czy zawsze musimy zwalniać przed przejściem dla pieszych? Warto znać pełne brzmienie przepisu, by uniknąć niepotrzebnych problemów, zarówno w postaci konsekwencji prawnych, jak i niebezpiecznych manewrów na drodze.

W ustawie Prawo o ruchu drogowym znajdziemy odpowiedź na to pytanie:

"Kierujący pojazdem, zbliżając się do przejścia dla pieszych, jest obowiązany zachować szczególną ostrożność, zmniejszyć prędkość tak, aby nie narazić na niebezpieczeństwo pieszego znajdującego się na tym przejściu albo na nie wchodzącego i ustąpić pierwszeństwa pieszemu znajdującemu się na tym przejściu albo wchodzącemu na to przejście, z zastrzeżeniem ust. 1a".

Jak widać, przepis ten mówi o obowiązku zmniejszenia prędkości, ale tylko w kontekście obecności pieszego. W praktyce oznacza to, że sam fakt zbliżania się do przejścia dla pieszych jeszcze nie obliguje kierowcy do zredukowania prędkości. Obowiązek taki pojawia się dopiero wtedy, kiedy w pobliżu przejścia dla pieszych pojawiają się odpowiednie okoliczności.

Na przykład, jeśli jedziemy drogą, przy której znajduje się chodnik, a warunki na drodze są takie, że jest bardzo ślisko, to nawet jeśli żaden pieszy nie zbliża się do przejścia, ale jest w pobliżu, powinniśmy zwolnić. Chodzi tu o zastosowanie zasady szczególnej ostrożności, czyli uwzględnienie możliwości, że pieszy może niespodziewanie wejść na przejście, mimo że nie ma do tego prawa. W takiej sytuacji prędkość musi być na tyle niska, aby kierowca mógł odpowiednio zareagować i, jak mówi ustawa, "nie narazić na niebezpieczeństwo pieszego znajdującego się na tym przejściu albo na nie wchodzącego".

Podobna sytuacja może mieć miejsce, gdy w pobliżu przejścia dla pieszych jest dużo osób, choć nie widać, żeby którakolwiek z nich zamierzała wejść na przejście. Jeśli kierowca widzi taką sytuację, powinien zmniejszyć prędkość, kierując się zasadą ograniczonego zaufania.

To samo dotyczy sytuacji, gdy pojazd jadący z przeciwnego kierunku wyraźnie zwalnia lub zatrzymuje się przed przejściem dla pieszych. Choć sam fakt oczekiwania pieszego na przejście nie jest jeszcze przesłanką do zatrzymania się przed przejściem, to przesłanką jest tu zachowanie innego kierowcy. Wskazuje ono na to, że pieszy może odczytać jego intencje jako ustąpienie i wejść na przejście, nawet nie zachowując ostrożności. To kolejna sytuacja, kiedy przed przejściem mamy obowiązek zmniejszyć prędkość.

W komentarzu do ustawy Prawo o ruchu drogowym wydawnictwa C.H. Beck autorzy powołują się na jeden z wyroków sądu: "Podkreślenia wymaga, że kierowca zbliżając się do przejścia dla pieszych zawsze musi się liczyć z możliwością pojawienia się na jezdni pieszego, jest więc zobowiązany zmniejszyć szybkość do granic pozwalających w razie potrzeby na natychmiastowe zatrzymanie pojazdu".

Aby to doprecyzować, warto zacytować jednak inny wyrok: "Zatem o potrzebie, np. zmniejszenia prędkości pojazdu nie decyduje sam fakt zbliżenia się do przejścia dla pieszych, lecz warunki i sytuacja drogowa umożliwiająca kierującemu przy danej prędkości odpowiednio szybkie reagowanie".

Jeśli kierujący nie przekroczył dopuszczalnej prędkości, to zdecydowanie nie może za sam fakt niezmniejszenia prędkości przed przejściem dostać mandatu. Zatem na widok policyjnej "suszarki" trzymanej przez funkcjonariusza stojącego za przejściem nie trzeba niepotrzebnie reagować.

Zareagować należy jednak, jeśli sytuacja w okolicy samego przejścia tego wymaga, czyli jest tam dużo pieszych i w każdej chwili jeden z nich może zdecydować się na wejście. W tych okolicznościach policjant, mierząc prędkość za przejściem, może zareagować. Nie ma natomiast w taryfikatorze mandatów wprost przypisanej kwoty grzywny za takie wykroczenie, więc działa tu art. 97 kw (do 3000 zł grzywny).

Przepis w art. 26. może być wykorzystany w każdej sprawie sądowej dotyczącej potrącenia pieszego. Tu zarówno obowiązek zmniejszenia prędkości, jak i zachowania szczególnej ostrożności, będą miały istotny wpływ na decyzję sądu. Powołany biegły może określić w przybliżeniu prędkość pojazdu i nawet jeśli będzie zgodna z przepisami, ale za wysoka do tej konkretnej sytuacji, może to być czynnik obciążający. Jeśli więc w pobliżu przejścia znajduje się choć jeden pieszy, to nawet jeśli sytuacja nie wskazuje na to, by chciał wejść na jezdnię, należy zmniejszyć prędkość.