Kontrola bez powodu. Przepisy mówią, do czego policja ma prawo
Często zdarza się, że w komentarzach w sieci pojawiają się opinie, że funkcjonariusz policji nie ma prawa zatrzymać pojazdu do kontroli bez konkretnego powodu. Z jednej strony, jest to prawda, ale z drugiej, nie oznacza to, że tzw. rutynowa kontrola drogowa jest niemożliwa. Podobnie jest z badaniem trzeźwości kierowcy bez uzasadnionego podejrzenia, że mógł spożywać alkohol.
Przede wszystkim, warto zaznaczyć, że policjant musi działać w ramach obowiązującego prawa. To oznacza, że kiedy podejmuje jakiekolwiek czynności, musi przestrzegać innych zasad niż obywatel, który ma prawo do robienia wszystkiego, co nie jest wyraźnie zabronione przez prawo. Policjant może natomiast robić tylko to, co jest dopuszczone przez prawo i nic poza tym.
Dalsza część artykułu pod materiałem wideo
Jakie są więc przepisy w tej kwestii? Ustawa Prawo o ruchu drogowym w art. 129 ust. 2. precyzyjnie określa, do jakich czynności uprawniony jest policjant. Wymienia tam wszystkie działania, które funkcjonariusz może podjąć podczas kontroli kierowcy i pojazdu. W skrócie i uproszczeniu są to:
- legitymowanie uczestników ruchu,
- wydawanie poleceń dotyczących sposobu korzystania z drogi,
- wydawanie poleceń dotyczących używania pojazdu,
- sprawdzanie dokumentów wymaganych do kierowania pojazdem,
- sprawdzanie dokumentu potwierdzającego prawo używania pojazdu,
- weryfikacji danych o pojeździe,
- weryfikacji danych o kierującym,
- odczytu drogomierza,
- sprawdzanie zezwoleń dotyczących transportu,
- badanie trzeźwości lub zawartości w organizmie środków odurzających,
- sprawdzenie stanu technicznego,
- sprawdzenie obowiązkowego wyposażenia,
- sprawdzenie warunków transportu (ładunek, wymiary, masy, naciski),
- sprawdzenie zapisu urządzenia rejestrującego jazdę,
- zatrzymanie w przypadkach przewidzianych prawem dokumentów do kierowania pojazdem lub jego używania,
- występowanie w uzasadnionym przypadku z wnioskiem o ocenę stanu zdrowia kierującego pojazdem,
- uniemożliwienie kierowania pojazdem lub jego używania w przypadkach przewidzianych w ustawie.
Jak to wygląda w praktyce? Teoretycznie i zgodnie z prawem, policjant musi mieć konkretny powód do zatrzymania pojazdu i jest zobowiązany do jego podania przed rozpoczęciem kontroli. Jednak w praktyce, w "worku" powodów, które zostały wymienione powyżej, znajduje się niemal wszystko, co jest związane z kontrolą drogową. Nie ma więc takiej sytuacji, w której policjant zatrzymuje pojazd i nie jest w stanie podać powodu. Wystarczy, że będzie to kontrola dokumentów lub wyposażenia obowiązkowego.
Podsumowując, w języku potocznym, policjant może bez konkretnego powodu zatrzymać pojazd do kontroli. Albo inaczej, może to zrobić z jakiegokolwiek powodu. Wystarczy, że go poda.
