"Proszę do kontroli". Przepisy jasno mówią o zatrzymaniu bez powodu
Wyobraź sobie, że jedziesz w zgodzie z przepisami, sprawnym samochodem i nie łamiąc obowiązującego limitu prędkości. Mimo to policjant unosi "lizak", nakazując ci zatrzymanie się. W głowie od razu pojawia się pytanie: czy ma do tego prawo? Odpowiedź nie jest taka prosta.
11.05.2024 | aktual.: 11.05.2024 09:30
Często spotykam się z opiniami wyrażanymi w komentarzach w internecie, które sugerują, że funkcjonariusz policji nie ma prawa zatrzymać pojazdu do kontroli bez konkretnego powodu. Z jednej strony, takie stwierdzenie jest zgodne z prawdą, ale z drugiej strony, nie można zapominać, że tzw. rutynowa kontrola jest jak najbardziej możliwa. Podobnie jest z badaniem trzeźwości kierowcy, które nie musi być poprzedzone uzasadnionym podejrzeniem, że kierowca spożywał alkohol. Pozwólcie, że to wyjaśnię.
Na samym początku, kluczowe jest zrozumienie, że policjant musi działać w ramach obowiązującego prawa. To oznacza, że podejmując jakiekolwiek czynności, musi przestrzegać innych zasad niż zwykły obywatel, który ma prawo robić wszystko, co nie jest wyraźnie zabronione przez prawo. Policjant może robić tylko to, co jest wyraźnie dopuszczone przez prawo i nic więcej. Ale co dokładnie mówią przepisy na ten temat?
Dalsza część artykułu pod materiałem wideo
Ustawa Prawo o ruchu drogowym w art. 129 ust. 2. precyzyjnie określa, do jakich czynności uprawniony jest policjant. W tym artykule wymienione są wszystkie czynności, jakie funkcjonariusz może podjąć podczas kontroli kierowcy i pojazdu. W skrócie i uproszczeniu są to:
- legitymowanie uczestników ruchu,
- wydawanie poleceń dotyczących sposobu korzystania z drogi,
- wydawanie poleceń dotyczących używania pojazdu,
- sprawdzanie dokumentów wymaganych do kierowania pojazdem,
- sprawdzanie dokumentu potwierdzającego prawo używania pojazdu,
- weryfikacji danych o pojeździe,
- weryfikacji danych o kierującym,
- odczyt drogomierza,
- sprawdzanie zezwoleń dotyczących transportu,
- badanie trzeźwości lub zawartości w organizmie środków odurzających,
- sprawdzenie stanu technicznego,
- sprawdzenie obowiązkowego wyposażenia,
- sprawdzenie warunków transportu (ładunek, wymiary, masy, naciski),
- sprawdzenie zapisu urządzenia rejestrującego jazdę,
- zatrzymanie w przypadkach przewidzianych prawem dokumentów do kierowania pojazdem lub jego używania,
- występowanie w uzasadnionym przypadku z wnioskiem o ocenę stanu zdrowia kierującego pojazdem,
- uniemożliwienie kierowania pojazdem lub jego używania w przypadkach przewidzianych w ustawie.
Jak to wygląda w praktyce? Teoretycznie, zgodnie z prawem, policjant musi mieć konkretny powód do zatrzymania pojazdu i jest zobowiązany do jego podania przed rozpoczęciem takiej kontroli. Jednak w praktyce, w "worku" powodów, które zostały wymienione powyżej, znajduje się niemal wszystko, co jest związane z kontrolą drogową. Nie ma więc takiej sytuacji, w której policjant zatrzymuje pojazd i nie jest w stanie podać powodu. Wystarczy, że będzie to kontrola dokumentów lub wyposażenia obowiązkowego.
Podsumowując, używając języka potocznego, można stwierdzić, że policjant może zatrzymać pojazd do kontroli bez konkretnego powodu. Albo inaczej, może to zrobić z dowolnego powodu. Ważne jest tylko, aby ten powód został podany.
