Czy policjant może zatrzymać auto "bez powodu"? Wyjaśniamy
Często w sieci, w komentarzach na różnych forach czy portalach społecznościowych, pojawiają się opinie, że funkcjonariusz policji nie ma prawa zatrzymać pojazdu do kontroli bez konkretnego powodu. Z jednej strony te opinie są zgodne z prawdą, ale z drugiej strony, nie zmienia to faktu, że tzw. rutynowa kontrola drogowa jest możliwa. Pozwólcie, że wyjaśnię to dokładniej.
Na samym początku, warto zaznaczyć, że policjant musi działać w granicach prawa. To oznacza, że kiedy podejmuje jakiekolwiek czynności, wiążą go inne zasady niż zwykłego obywatela. Obywatel może robić to, co nie jest zabronione prawem, natomiast policjant może robić tylko to, co jest prawem dopuszczone i nic ponadto.
Ale co dokładnie mówią przepisy na ten temat? Ustawa Prawo o ruchu drogowym w art. 129 ust. 2. jasno wskazuje do czego uprawniony jest policjant. Tam wymienione są wszystkie czynności, jakie może podjąć funkcjonariusz w razie kontroli kierowcy i pojazdu. W skrócie i uproszczeniu są to:
- legitymowanie uczestników ruchu,
- wydawanie poleceń dotyczących sposobu korzystania z drogi,
- wydawanie poleceń dotyczących używania pojazdu,
- sprawdzanie dokumentów wymaganych do kierowania pojazdem,
- sprawdzanie dokumentu potwierdzającego prawo używania pojazdu,
- weryfikacji danych o pojeździe,
- weryfikacji danych o kierującym,
- odczytu drogomierza,
- sprawdzanie zezwoleń dotyczących transportu,
- badanie trzeźwości lub zawartości w organizmie środków odurzających,
- sprawdzenie stanu technicznego,
- sprawdzenie obowiązkowego wyposażenia,
- sprawdzenie warunków transportu (ładunek, wymiary, masy, naciski),
- sprawdzenie zapisu urządzenia rejestrującego jazdę,
- zatrzymanie w przypadkach przewidzianych prawem dokumentów do kierowania pojazdem lub jego używania,
- występowanie w uzasadnionym przypadku z wnioskiem o ocenę stanu zdrowia kierującego pojazdem,
- uniemożliwienie kierowania pojazdem lub jego używania w przypadkach przewidzianych w ustawie.
Jak to wygląda w praktyce? Zgodnie z prawem, policjant musi mieć powód do zatrzymania pojazdu i jest obowiązany do jego podania przed rozpoczęciem takiej kontroli. Jednak w praktyce, w wymienionym wyżej "worku" powodów jest niemal wszystko, co jest związane z kontrolą drogową. Nie ma więc takiej sytuacji, w której policjant zatrzymuje pojazd i nie jest w stanie podać powodu. Wystarczy, że będzie to kontrola dokumentów lub wyposażenia obowiązkowego.
Podsumowując i posługując się językiem potocznym, można stwierdzić, że policjant może bez żadnego powodu zatrzymać pojazd do kontroli. Albo inaczej: może to zrobić z jakiegokolwiek powodu, pod warunkiem, że go poda.
