Awarie łańcucha rozrządu - przyczyny i diagnoza

Teoretycznie łańcuch rozrządu jest trwalszy i bezpieczniejszy dla silnika, niż pasek. Jednak praktyka pokazuje, że więcej kłopotów sprawia właśnie łańcuch i to jak na ironię dlatego, że użytkownicy i mechanicy o niego nie dbają. Jakie usterki są najczęstsze i jak wyglądają ich objawy?

Zaniedbany łańcuch rozrządu może się brutalnie zemścić. Zwolennicy takiego napędu opowiadają o jego trwałości, a tymczasem właściciele bmw, mini, citroenów, peugeotów, mazd, nissanów, volkswagenów i pewnie jeszcze kilku innych marek przekonali się, że awarie mogą być wyjątkowo uciążliwe.

Pechowi użytkownicy BMW z silnikiem Diesla N47 wiedzą, że wymiana kompletnego, mocno zużytego napędu rozrządu może być droższa niż naprawa porównywalnego silnika, w którym doszło do zerwania paska. Dlatego bylibyśmy ostrożni w zbyt optymistycznym podejściu do łańcuchów.

Łańcuchowy napęd rozrządu zwykle wytrzymuje duże przebiegi lub niewielkie, rzadziej zużywa się jak pasek po 100-150 tys. km. Wynika to ze sposobu jego docierania.

O ile pasek traci swoje właściwości nagle, przed zerwaniem lub w wyniku działania na niego niekorzystnych czynników, to łańcuch w pierwszej fazie jest poddawany obciążeniom, które mają wpływ na jego ułożenie się względem kół zębatych i innych elementów. Jeżeli ma być wadliwy, rozciąga się stosunkowo szybko, bardzo często po kilkunastu lub 20-30 tys. km.

Dlatego tak ważna jest jego kontrola na pierwszym i drugim przeglądzie samochodu. Ważna jest również czujność użytkownika, który powinien reagować na niepokojące dźwięki spod maski w swoim nowym samochodzie, zwłaszcza na hałasy zależne od obrotów silnika.

Jeżeli w tym czasie nie ma żadnych niepokojących objawów, to prawdopodobnie rozrząd nie będzie sprawiał problemów przez kilka lat. Zdarza się jednak, że łańcuchowy napęd zużywa się adekwatnie do przebiegu i niekiedy pierwsze objawy pojawiają się po około 100-150 tys. km.

Skupmy się na tych właśnie objawach, dotykających zwykle już drugiego właściciela pojazdu, który nie miał do czynienia z autem od nowości.

To jeden z najczęściej występujących objawów rozciągniętego łańcuch lub nieprawidłowo działającego napinacza. Często pojawia się w samochodach używanych intensywnie w mieście. Przyczyny mogą być dwie:

[*]wadliwie działający napinacz korzystający z oleju silnikowego, który nie jest w stanie naciągnąć łańcucha rozrządu na zimno, przy gęstym oleju;

[*]rozciągnięty już łańcuch, co oznacza, że napinacz jest uszkodzony przez dłuższy czas.

By usunąć awarię należy wymienić napinacz, ale mechanik powinien przy tej okazji od razu skontrolować długość łańcucha. Jeżeli łańcuch się wydłużył to i on podlega wymianie. Wówczas bezwzględnie należy skontrolować koła zębate, z którymi współpracował. W takich napędach jedna usterka powoduje kolejną, więc oznak zużycia należy szukać do momentu aż niczego już się nie znajdzie.

Wymiana napinacza powinna być przeprowadzona zgodnie z procedurą jego montażu. Jeżeli zasila go olej silnikowy, to najpewniej przed pierwszym uruchomieniem jednostki napędowej trzeba go napełnić tym olejem. Zwykle stosuje się procedurę kilku obrotów wałem korbowym na sucho – bez uruchamiania motoru.

Brzmi paradoksalnie, ale rozciągnięty łańcuch rozrządu może spowodować delikatne zmiany faz, co przełoży się na takie objawy jak nierówna praca silnika, słaba reakcja na dodanie gazu, mniejsza moc, wyższe zużycie paliwa, spalanie stukowe czy zapalenie się kontrolki silnika.

W silnikach wyposażonych w czujniki położenia wału korbowego i wałka rozrządu pojawi się błąd informujący o braku synchronizacji obu wałów lub myląca informacja o awarii któregoś z czujników.

Choć wałek rozrządu przestawi się względem wału korbowego, to samochód będzie nadal jeździł i nie dojdzie do zderzenia zaworów z tłokami, jak może to mieć miejsce podczas przeskoczenia paska o kilka zębów.

By zidentyfikować taką usterkę, nie zawsze wystarczy wyczulony słuch. Nie każdy rozciągnięty łańcuch musi generować hałas. Zwykle wszystko wychodzi na jaw po podłączenia komputera diagnostycznego.

Czasami silnik hałasuje, a mechanik twierdzi, że napęd rozrządu jest w porządku. Trudne do zidentyfikowania dźwięki mogą pochodzić z zużytych ślizgów, czyli listew napinających. Na szczęście takie awarie nie są specjalnie groźne, ale należy pamiętać o wymianie ślizgów gdy przeprowadzamy wymianę łańcucha.

Gdy zachodzi konieczność wymiany napędu rozrządu z łańcuchem, czekają was spore wydatki. Mając na uwadze bezproblemową eksploatację silnika przez dłuższy czas, zalecamy wymianę wszystkich części napędu, jakie wymianie podlegają.

Zatem nie tylko łańcuch, napinacz i ślizgi, ale także koła zębate. Nie w każdym modelu da się to zrobić, ponieważ koła mogą być niewymienne, zespolone z wałkami. Wówczas nie ma rady. Jeżeli da się je wymienić na nowe, zróbcie to.

Kupujcie komplety napędów od jednego producenta, ponieważ nie wszystkie części od kilku mogą ze sobą idealnie współpracować. Jeżeli znaleźliście łańcuch i napinacz, a koła dalej szukacie, to wstrzymajcie się z zakupem. Być może producent koła zębatego ma również w ofercie łańcuch i pozostałe elementy – to będzie najlepszy wybór.

Wymieniając napęd rozrządu prawdopodobnie zlecicie to mechanikowi, ale być może niektórzy z was zrobią to sami. Pamiętajcie by pokrywę łańcucha uszczelniać po jego złożeniu zgodnie z instrukcją naprawy. Takie zalecenia znajdziecie w instrukcjach serwisowych.

Nakładanie pasty uszczelniającej gdzie popadnie – tak w razie czego – będzie na 100 proc. powodować nieszczelności. Zwykle powinna się ona znaleźć tylko w narożnikach i miejscach gdzie są duże kąty/załamania. Zwykle nie należy nakładać uszczelniacza na płaskie, długie powierzchnie, a taki zwyczaj często mają mechanicy.