Tuleje zawieszenia: mały problem, a męczy
Tuleje zawieszenia to jeden z najmniejszych, zaraz po śrubach, elementów układu jezdnego, a ich rola jest ogromna. Wydawałoby się, że mała część powinna sprawiać mało problemów, a jest wprost przeciwnie.
Tuleje zawieszenia, silentblocki, tuleje metalowo-gumowe – nazywa się je różnie, ale każdy wie o co chodzi. Jednak nie każdy zna ich rolę w zawieszeniu.
Rola tulei zawieszenia w układzie jezdnym
Rolą, która wydaje się oczywista, ale nie można tego pominąć, jest umożliwienie pracy wahaczy i łączników oraz osadzenie wszystkiego w konstrukcji samochodu. Główną jednak rolą tulei metalowo-gumowych zawieszenia jest tłumienie najmniejszych wstrząsów występujących podczas pracy układu jezdnego.
Pierwszym tłumikiem drgań zawsze jest opona, ale nie wytłumi wszystkich nierówności. Drugim tłumikiem jest już tuleja zawieszenia, bowiem sprężyna (resor) i amortyzator przyjmują na siebie już większe wibracje o niskiej częstotliwości.
Kolejną rolą tulei jest zmniejszenie naprężeń w elementach zawieszenia. Wahacze, łączniki i stabilizatory pracują nie tylko tak, jak wynika to z ich konstrukcji, ale znoszą obciążenia właściwie we wszystkich kierunkach. Gdyby wszystko było połączone ze sobą na sztywno, elementy zawieszenia poddawane byłyby tak dużym obciążeniom, że z czasem zaczęłyby pękać lub wyginać się.
O tym jak istotne są tuleje metalowo-gumowe wiedzą mechanicy i świadomi użytkownicy. To najszybciej zużywające się elementy zawieszenia, które gdy zaczynają łapać luz, powodują hałas (charakterystyczne pukanie) i pogarszają precyzję kierowania.
Gdy koło trafi na nierówność, podczas pracy zawieszenia zawsze najpierw "skasuje się" luz na tulei (stuknięcie), a dopiero później działają elementy tłumiące. Nawet najmniejszy luz na tulei jest słyszalny, a większe również odczuwalne.
Eksploatacja i serwis tulei zawieszenia
W zasadzie minęły już czasy smarowania układu jezdnego, więc trudno pisać o eksploatacji tych elementów. Tuleje to pierwsza rzecz jaka zużywa się w zawieszeniu samochodu, w niektórych modelach już po 15 tys. km. Oczywiście nie wszystkie, tylko te, które poddawane są największym obciążeniom.
Wiele zależy również od jakości części. Gdy tuleja się zużyje należy ją wymienić, ale nie każda konstrukcja na to pozwoli. Trzeba pamiętać, że w elementach z wymiennymi tulejami (głównie wahacze) czasami się to nie opłaca, bo wymiana samych tulei to dodatkowa praca mechanika.
W gorszej sytuacji są właściciele pojazdów, w których wahacz ma tuleje niewymienne, a jako pojedynczy element jest drogi. Tuleje stabilizatora zazwyczaj są wymienne, a różnego rodzaju łączniki wymienia się w całości.
Zużyte tuleje zawieszenia o ile dotyczą stabilizatora czy jakiegokolwiek łącznika dobrze wymieniać parami, gdyż zużycie z jednej strony oznacza, że druga strona również niebawem będzie do wymiany. Oczywiście dotyczy to sytuacji gdy wymiana tulei z jednej strony, to ta sama praca mechanika co obie strony.
Wymianę samych tulei w wahaczach powinno wykonywać się na hydraulicznej prasie, powoli i precyzyjnie, by tuleja była wciśnięta prawidłowo. Poprzez niewłaściwie wciśnięcie tulei można zniszczyć wahacz.
Jakie tuleje kupować?
Pomóc w doborze części może ekspert ze sklepu z częściami zamiennymi. Zapytałem o to eksperta z iParts.pl:
"Najbardziej renomowani producenci tulei zawieszenia, którzy dostarczają części także na tzw. pierwszy montaż to Febi Bilstein, Lemförder, Sasic, Delphi, Hutchinson czy TRW. Sieci dealerskie, serwisy autoryzowane oraz niezależne sklepy posiadają w swojej ofercie także produkty oryginalne, sygnowane logo producenta samochodu. Czy warto w nie inwestować? W przypadku tulei zawieszenia ich ceny są wyższe o przynajmniej 100 proc., a w opakowaniu i tak znajdziemy produkt dostarczany przez producentów wymienionych wyżej – odpowiedź na postawione pytanie nasuwa się sama. Niektórzy z nich np. firma Meyle oferują dodatkowo produkty z linii Heavy Duty (HD) o zwiększonych parametrach wytrzymałościowych."
Ile kosztuje wymiana tulei zawieszenia?
Tu wszystko zależy od konstrukcji samochodu. Jeżeli tuleje są niewymienne, trzeba się liczyć z kosztem kilkuset złotych za wahacz. Zazwyczaj ceny samych tulei oscylują wokół 50-100 zł za sztukę. Wymiana jednej tulejki to też wydatek kilkudziesięciu złotych w dobrym warsztacie.
Niekiedy wahacz jest tańszy niż wymiana tulei i sworznia, ale czasami jest na tyle drogi, że warto nawet dorobić tulejki w specjalistycznych firmach. Jeśli zużywają się dość szybko, warto pomyśleć o poliuretanach.
