Jak działają czujniki ciśnienia w oponach (TPMS) i który system jest lepszy?

MARCIN ŁOBODZIŃSKI • 5 miesięcy temu • 1 komentarz

Czujniki ciśnienia w oponach opierają się na jednej z dwóch zasad działania, dlatego dzieli się je na aktywne i pasywne lub pośrednie i bezpośrednie. Jedne odczytują faktyczne ciśnienie w ogumieniu, drugie tylko informują o nieprawidłowościach.

fot. Marcin Łobodziński

Czujniki ciśnienia w oponach zwane są także systemem TPMS (Tire Pressure Monitoring System — z ang. system monitorowania ciśnienia w oponie). Jego zadaniem jest stała kontrola ciśnienia w ogumieniu każdego koła i ostrzeganie kierowcy o jego spadku. Co do zasady działania, systemy te dzieli się na pasywne i aktywne, a według innego nazewnictwa na pośrednie i bezpośrednie. Różnica pomiędzy nimi jest ogromna i warto ją zrozumieć. Ma też spory wpływ na potencjalne koszty napraw.

Pośredni – pasywny system kontroli ciśnienia w ogumieniu

Mowa tu o systemie, ponieważ nie ma w nim żadnych czujników faktycznie mierzących ciśnienie w ogumieniu. Nie jest więc ono bezpośrednio kontrolowane. Jedynym powiadomieniem, jakie otrzymuje kierowca, jest to, że w którymś kole nastąpił spadek ciśnienia i nie jest to informacja obiektywna, lecz domniemanie.

Wynika to z faktu, że system pasywny oblicza różnicę obrotów wszystkich kół jezdnych i na podstawie danych z czujników ABS ustala, czy kręcą się one z tą samą prędkością. Jeżeli jedno z kół obraca się szybciej na skutek mniejszej średnicy, system informuje kierowcę, że nastąpił spadek ciśnienia.

Zobacz również: Tadeusz Jelec o pierwszym elektrycznym aucie polskiej produkcji

Może to być jednak spowodowane czymś innym, na przykład założeniem koła dojazdowego o mniejszej średnicy. Jednak w sytuacji, gdy mamy wszystkie koła identyczne, jedynym powodem długotrwałego występowania różnic w ich obrotach może być spadek ciśnienia w jednym z nich.

System pośredni sprowadza się do takiego przycisku, którym resetuje się go wtedy, gdy ciśnienie w oponach jest prawidłowe.

(fot. Marcin Łobodziński)

Zalety i wady systemu pasywnego

Zalety:
- Prostota systemu, który fizycznie nie istnieje (jest tylko funkcją).
- Brak komplikacji przy wymianie ogumienia.
- Brak możliwości uszkodzenia systemu (niezawodność).
Wady:
- Brak informacji o tym, w którym kole nastąpił spadek ciśnienia.
- Brak możliwości sprawdzenia ciśnienia w systemie samochodu.

Bezpośredni – aktywny system kontroli ciśnienia w ogumieniu

W tym przypadku mamy już do czynienia z czujnikami TPMS, które umieszczone wewnątrz opony mierzą rzeczywistą wartość ciśnienia. Wysyłają tę informację drogą radiową do komputera pokładowego, a ten mając wyznaczone odchylenia, informuje kierowcę o spadku lub wzroście ciśnienia.

Zwykle, choć nie zawsze, w menu komputera pokładowego użytkownik może sprawdzić rzeczywistą wartość ciśnienia w każdej oponie podczas jazdy lub na postoju. Niewielkie czujniki są zespolone z zaworem felgi (tzw. wentylem) i umieszczone blisko jej rantu. Sama felga musi być też dostosowana do pracy z TPMS.

System aktywny precyzyjnie informuje o problemie i jego lokalizacji.

(fot. Marcin Łobodziński)

Zalety i wady systemu aktywnego/bezpośredniego

Zalety:
- Bezpośrednia informacji o wartości ciśnienia w każdej oponie lub przynajmniej informacja o tym, w którym kole wykryto spadek ciśnienia
Wady:
- Awaryjność czujników.
- Konieczność kalibrowania systemu po każdej zmianie czujnika.
- Ograniczona trwałość czujników ze względu na baterię.
- Bardzo wysokie ryzyko uszkodzenia czujnika podczas zdejmowania opony z felgi.
- W praktyce, konieczność posiadania dwóch kompletu kół, by uniknąć wysokich kosztów wymiany czujników

Który system jest lepszy?

Porównując liczbę wad i zalet wniosek może być tylko jeden — system pasywny jest lepszy dzięki swojej prostocie i niezawodności. Niestety wymiana czujnika aktywnego TPMS to koszt nierzadko kilkudziesięciu-kilkuset złotych i często nie sposób tego uniknąć przy corocznej zmianie ogumienia.

System pasywny sprawdza się w tanich i starszych autach, których użytkownicy nie mają wielkich wymagań. Jeśli więc kupiłeś hyundaia, to możesz zazdrościć użytkownikowi skody tego, że nawet nie wie, co to jest TPMS, choć ma go w swoim aucie.

Wbrew pozorom aktywny TPMS jest przydatny, ale nie dla każdego.

(fot. mat. prasowe)

Inaczej wygląda ta kwestia w samochodach sportowych, używanych do jazdy po torze. Aktywna kontrola temperatury ogumienia jest niezwykle przydatna. Stały obraz temperatury każdej z opon pomaga kontrolować ich zużycie, ale i daje pewien obraz tego, jak jedzie kierowca. To oczywiście zabawa dla bogatych, ale też pokazuje, że aktywny TPMS może mieć swoje zalety. Szkoda, że tych zalet jest tak mało.