Objawy i skutki awarii chłodnicy oleju

Niewielu kierowców zdaje sobie sprawę z tego, że ich samochód jest wyposażony w chłodnicę oleju. Na szczęście taka wiedza nie jest do niczego potrzebna, bowiem chłodnica oleju jest elementem całkowicie bezobsługowym. Problem pojawia się wtedy, gdy dojdzie do awarii.

Chłodnica oleju jest tak prostym elementem, że nawet trudno go omawiać. Zwykle jest bardzo zbliżona wyglądem do chłodnicy cieczy chłodzącej, ale ma zdecydowanie mniejsze rozmiary. Tak wyglądają przede wszystkich akcesoryjne chłodnice, które może zamontować sobie każdy. Nowoczesne, powszechniej stosowane chłodnice oleju mają nieco inny wygląd. Występują w formie użebrowanej puszki z doprowadzeniem płynu chłodzącego i stanowią jednocześnie moduł grzewczy. Podgrzewanie oleju zaraz po uruchomieniu silnika jest korzystne z punktu widzenia wydajności silnika oraz żywotności układu oczyszczania spalin.

Chłodnice oleju są chłodzone na dwa sposoby. Pierwszym, zwanym bezpośrednim, jest wykorzystanie pędu powietrza, tak jak w przypadku chłodnic cieczy chłodzącej, powietrza doładowania (intercooler) czy chłodnic klimatyzacji. Na tej zasadzie działają nie tylko chłodnice oleju silnika, ale również oleju skrzyni biegów. Częściej jednak spotyka się chłodnice oleju z obiegiem cieczy chłodzącej, czyli z chłodzeniem pośrednim, która również bierze udział w regulacji temperatury oleju. Zaletą tych drugich jest szybsze rozgrzewanie się oleju i cieczy chłodzącej ogrzewających się wzajemnie. Te niestety powodują czasami nietypowe problemy.

Na szczęście rzadko dochodzi do uszkodzenia chłodnicy oleju, zwykle w przypadku kolizji. Gdy zniszczona zostanie chłodnica z chłodzeniem bezpośrednim, jedynym objawem będzie po prostu wyciek oleju. Nawet mocno zabrudzona chłodnica nie da o sobie znać, chyba, że w silniku sportowym, pod dużym obciążeniem kierowca zostanie ostrzeżony o zbyt wysokiej temperaturze oleju. Jednak chłodnice oleju chłodzone cieczą mogą na kilka sposobów sygnalizować awarię.

Najczęściej dochodzi do rozszczelnienia, co w konsekwencji kończy się zmieszaniem cieczy i środka smarnego. Zwykle ze względu na wysokie ciśnienie w układzie smarowania to właśnie olej przedostaje się do układu chłodzenia, ale bywa, że sytuacja się odwróci. Olej w układzie chłodzenia może spowodować awarię pompy i silne zanieczyszczenie chłodnicy cieczy, ale zwykle wcześniej kierowca zaobserwuje problemy z wydajnością chłodzenia. Z kolei ciecz w układzie smarowania natychmiast powoduje obniżenie właściwości oleju silnikowego i pojawia się ryzyko zatarcia lub przytarcia elementów silnika. Zdarza się, że wymieszana z olejem ciecz chłodząca początkującemu mechanikowi przysporzy nie lada problemów. Postawienie od razu na awarię uszczelki pod głowicą i jej wymiana nie tylko jest błędem, ale również nie przyniesie żadnych efektów. Niestety nierzadko tak właśnie kończy się wizyta w serwisie, a problem nie znika.

Warto zaznaczyć, że przez uszkodzoną chłodnicę oleju z obiegiem cieczy może wyciekać na zewnątrz zarówno ciecz jak i olej, a zatem plamy tych płynów pod samochodem mogą być efektem uszkodzenia nie tyle chłodnicy cieczy czy wycieków oleju z silnika co właśnie chłodnicy oleju. Zdarza się, że wycieki pojawiają się przy połączeniach przewodów z chłodnicą oleju.

Tak czy inaczej, za każdym razem gdy dojdzie do uszkodzenia chłodnicy oleju zaczyna brakować płynu chłodzącego lub oleju, albo któregoś może być za dużo.

Warto jeszcze wspomnieć o tym, że praktycznie wszystkie europejskie samochody i wiele amerykańskich z przekładniami automatycznymi są wyposażone w chłodnice oleju przekładniowego. Tylko niektóre, starsze samochody amerykańskie nie mają chłodnicy oleju przekładniowego, ale po ich sprowadzeniu na stary kontynent należy bezwzględnie taką chłodnice zamontować. Dlaczego za oceanem nie zawsze stosowano chłodnice? Otóż tamtejsze rygorystyczne przepisy odnośnie dopuszczalnych prędkości, nawet na autostradach, powodowały, że skrzynie biegów nie przenosiły dużych obciążeń i chłodzenie oleju nie było konieczne. Jeśli więc na amerykańskim filmie z lat 70. czy 80. usłyszycie o przegrzaniu skrzyni biegów lub jej oleju, miejcie świadomość, że nie musi to być błąd lektora.

O opinię na temat chłodnic oleju zapytaliśmy eksperta z iParts.pl:

*Jeszcze nie tak dawno chłodnice oleju spotykane były wyłącznie w samochodach o wysokich osiągach, przeznaczonych do sportu lub z powietrznym układem chłodzenia. Wzrost wydajności współczesnych silników doprowadził do tego, że dziś praktycznie każde auto wyposażone jest w chłodnicę oleju. Element ten ma najczęściej kształt niewielkiej, użebrowanej puszki i ulokowany jest w bliskim sąsiedztwie filtra oleju.

Konstrukcyjnie chłodnica oleju to bardzo proste urządzenie i rzadko ulega uszkodzeniom. Konieczność wymiany zachodzi np. po wypadkach lub po przypadkowym najechaniu na krawężnik. Zdarza się też, że chłodnica samoistnie ulega rozszczelnieniu.

Jakie są symptomy wskazujące na uszkodzenie chłodnicy oleju? Przede wszystkim szybki ubytek środka smarnego i silne zabrudzenie komory silnika (jeżeli olej wydostaje się na zewnętrz) lub obecność oleju w zbiorniczku wyrównawczym układu chłodzenia. Ten drugi przypadek wymaga fachowej weryfikacji, gdyż podobne objawy są charakterystyczne dla pękniętej uszczelki pod głowicą.

W ofercie sklepu iParts.pl znajdują się chłodnice oleju do najpopularniejszy modeli samochodów. Produkcją tego typu podzespołów zajmują się firmy wyspecjalizowane w elementach układu chłodzenia m.in. Behr-Hella, Nissens, NRF, Denso, Valeo, Kager czy Meyle.*