Dwusprzęgłowa skrzynia biegów – budowa i podstawy działania

RAFAŁ WARECKI • dawno temu • 18 komentarzy

Skrzynia dwusprzęgłowa została zaprojektowana z myślą o połączeniu zalet przekładni manualnych i automatycznych.

Audi S-Tronic (fot. mat. prasowe/Audi)

Zasada działania skrzyń dwusprzęgłowych opiera się na układzie dwóch równoległych skrzynek biegów w jednej obudowie, wyposażonych w osobne sprzęgła wielopłytkowe mokre bądź suche. Moc pobierana ze wspólnego źródła mocy wędruje na jedno ze sprzęgieł współpracujące z daną skrzynią.

Jedna przekładnia wyposażona jest w pary kół zębatych obsługujących biegi parzyste, druga — nieparzyste. Wałki sprzęgłowe odrębnych skrzyń umieszczone są jeden w drugim przy czym sprzęgają się tylko z wybranymi parami kół zębatych. Drążony wał zewnętrzny obsługuje najczęściej biegi parzyste, wewnętrzny nieparzyste. Jeden z nich wyposażony jest także w parę kół do biegu wstecznego jeśli bieg ten nie jest realizowany przez osobny wałek.

Budowa dwusprzęgłowej skrzyni biegów

(fot. mat. prasowe/Audi)

Włączenie sprzęgła powoduje przeniesienie napędu do współpracującej z nim skrzyni biegów, która wcześniej nie przenosiła momentu obrotowego. Podczas gdy jedno ze sprzęgieł jest włączone, drugie nie przenosi w tym czasie ruchu obrotowego, a sprzężona z nim nieobciążona skrzynia biegów załącza już kolejne przełożenie, tak aby zmiana biegu nastąpiła tylko przez odpowiednie przełączenie sprzęgieł.

Przerwa w przenoszeniu napędu na czas przełączania zabezpieczona jest tak zwanym przekryciem momentu – oznacza to, że wartość momentu obrotowego przenoszonego przez sprzęgło pierwsze spada proporcjonalnie do wzrostu momentu przenoszonego przez sprzęgło drugie poprzez względny poślizg tarcz, co zapewnia wielopłytkowa konstrukcja sprzęgieł. W praktyce oznacza to częściowe załączenie obydwu biegów (aktualnego i kolejnego) i brak dostawy momentu na okres zaledwie około 10 milisekund.

Za sterowaniem stoją więc skomplikowane układy elektroniczne dzięki którym czas automatycznej zmiany kolejnych biegów zajmuje od 300 do 500 milisekund. Układ sterowania radzi sobie nieco gorzej w przypadku redukcji biegu.

Np. podczas wyprzedzania — gwałtownego wciśnięcia pedału gazu — w skrzyni biernej następuje wyzębienie pary kół przygotowanego biegu wyższego i zazębienie pary kół biegu niższego z automatycznym międzygazem w celu wyrównania prędkości obrotowych, co trwa zazwyczaj do 900 milisekund. Moc oddawana jest najczęściej na wspólny wałek główny. Już niebawem przedstawimy Wam różnice w poszczególnych rozwiązaniach czołowych producentów.