Co to jest skrzynia rozdzielcza i reduktor?

Określeń reduktor i skrzynia rozdzielcza często używa się zamiennie, choć nie jest to dokładnie to samo. Skrzynia rozdzielcza rozdziela napęd na cztery koła, natomiast reduktor redukuje przełożenia układu napędowego.

Często słyszy się określenie reduktor, rzadziej skrzynia rozdzielcza. W rzeczywistości powinno być odwrotnie. Są to dwie różne rzeczy, choć zamknięte w jednej obudowie. Zacznijmy jednak od definicji.

Skrzynia rozdzielcza, to nieduża przystawka do skrzyni biegów, której zadaniem jest przenoszenie napędu na drugą oś, w praktyce zawsze przednią. Jednocześnie skrzynia rozdzielcza pośredniczy w przenoszeniu momentu obrotowego na tylną oś, a w jej wnętrzu znajduje się przekładnia, zazwyczaj łańcuchowa lub zębata, która wyprowadza z wnętrza skrzyni drugi wał napędowy w kierunku przedniej osi.

Wał ten nie pracuje w jednej linii z wałem napędowym tylnej osi. Jeżeli skrzynia rozdzielcza nie ma żadnych dodatkowych mechanizmów poza tą jedną przekładnią, mowa o układzie z dołączanym napędem (ręcznym lub automatycznym).

Jeżeli wewnątrz skrzyni rozdzielczej znajduje się mechanizm różnicowy, różnicujący prędkość obrotową tylnego i przedniego wału napędowego, wówczas mamy do czynienia ze stałym napędem na cztery koła. Gdy w skrzyni rozdzielczej znajduje się dodatkowe przełożenie, mowa wtedy o reduktorze.

Reduktor to tak naprawdę określenie teoretyczne i powinno być traktowane jako rodzaj skrzyni rozdzielczej. Skrzynia rozdzielczo-redukcyjna to określenie najbardziej właściwe dla reduktora. Jej zadaniem jest nie tylko rozdzielać napęd na cztery koła, ale także redukować wszystkie przełożenia w układzie napędowym.

Zwykle terenowe reduktory mają przełożenie zbliżone do 2:1, co oznacza, że każdy bieg w skrzyni biegów jest skrócony dwukrotnie. Są jednak reduktory o wysokich przełożeniach, np. 1,5:1 a także o wyjątkowo niskich, np. 4:1. W pojazdach użytkowych i niektórych quadach stosuje się reduktory trzybiegowe, co oznacza, że można przełożenia zredukować dwustopniowo.

Reduktor stosuje się w celu skrócenia przełożeń, co z kolei ma na celu zwiększenia siły napędowej na kołach, przy jednoczesnej redukcji prędkości. Uzyskuje się zwiększenie możliwości uciągu pojazdu oraz ułatwienie jazdy w terenie. Reduktory nieprzypadkowo kojarzą się z samochodami terenowymi, ponieważ to właśnie na bezdrożach są najbardziej przydatne.

Często bywa tak, że pierwszy bieg jest zbyt szybki do jazdy w terenie i silnik nie jest w stanie zapewnić odpowiedniego momentu obrotowego na kołach. Włączenie reduktora skraca przełożenia do tego stopnia, że z pierwszego biegu rzadko korzysta się w terenie.

Użycie reduktora zaleca się szczególnie podczas pokonywania stromych podjazdów i zjazdów oraz jazdy po kopnym piachu. Generalnie jednak zawsze zaleca się włączenie reduktora gdy samochód znajdzie się w terenie wymagającym niedużych prędkości jazdy.